سئو چیست به زبان ساده

در این مطلب به یکی از مهمترین مفاهیمِ قلمروی دیجیتال یعنی SEO می‌پردازیم. اینکه سئو چیست، کاربرد سئو چیست و یک سئوکار حرفه‌ای چه کارهایی انجام می‌دهد؟ یا وقتی از بالا بردن ترافیک یا بازدید وبسایت صحبت می‌کنیم، دقیقاً چه منظوری داریم؟ همچنین خواهیم دید که اصطلاح بهینه‌سازی وبسایت، شامل چه فعالیت‌هایی می‌شود و این وسط، موتورهای جستجو چه نقشی ایفا می‌کنند؟

شاید خلاصه‌ترین و ساده‌ترین تعریفی که در مورد مفهوم و کاربرد سئو می‌توان ارائه کرد این باشد: تمام راهکارها و ترفندهایی که به منظور افزایش رتبهٔ سایت و آمار بازدیدکنندگانش انجام می‌شوند، زیر چتر SEO‌ قرار می‌گیرند. در شرایط کنونی و در دنیای دیجیتال امروز، کسب و کار یا وبسایت ما بدون سئو، در سایهٔ رقبا گم می‌شود. درست مثل اینکه عملاً وجود خارجی ندارد!

یعنی اگر حتی بیشترین وقت و سرمایهٔ ممکن را به هزینه طراحی سایت اختصاص بدهیم، هیچ تضمینی برای موفقیت آن در کار نیست! چون یک وبسایت، هرچقدر هم که حرفه‌ای و جذاب و خوش‌ساخت باشد، بدون دیده شدن در نتایج جستجوی گوگل (یا سایر موتورهای جستجو) و قرار گرفتن در تیررس دید کاربران و بالاتر از رقبا، عملاً کاربردی ندارد! این دقیقاً همانجاییست که مفهوم SEO وارد میدان می‌شود و سئوکاران حرفه‌ای، سرنوشت کسب و کارها را عوض می‌کنند و بیزنس‌ها را از مخارج سرسام‌آور تبلیغاتی نجات می‌دهند!

تعریف سئو چیست؟

اما منشأ اصطلاح SEO یا «اِس‌ ای اُ» یا به قول خودمان سئو چیست و از کجا آمده است؟ این واژه از مخفف عبارت Search Engine Optimization و به معنای بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو گرفته شده. موتورهای جستجو یا سِرچ اِنجِن‌ها هم، نرم‌افزارهایی هستند که کارشان شخم زدن اینترنت است. یعنی وظیفه دارند نقشهٔ کل اینترنت را دائماً بروز و صفحات و محتویات و اطلاعات مطلوب کاربران را از گوشه و کنار اینترنت پیدا کنند و به نمایش بگذارند.

در واقع این نر‌م‌افزارها از لحظه‌ٔ تایپ اولین کلمه، شروع به گشتن می‌کنند و در سریعترین زمان ممکن، کاربر را به منظور و مرادش می‌رسانند. در ادامهٔ مقاله به طور مفصل به این می‌پردازیم که اهمیت یادگیری سئو چیست. اما تا اینجای کار بدانیم که هدف ما از سئو و تمامی مخلفاتش در یک چیز خلاصه می‌شود. اینکه به یک نرم‌افزار جستجوگر یا موتور جستجو مثل Google‌ یا !Yahoo یا Bing یا سایر Search Engineهای موجود، بفهمانیم که وبسایت ما برای کاربر مفیدتر است و باید بالاتر از سایر سایت‌ها به نمایش درآید.

برای این کار لازم است که با اصول و تکنیک‌های SEO، طرزکار موتورهای جستجو و کار با ابزارهای مرتبط با آن آشنا باشیم. همان دانشی که برای طراحان سایت، متخصصین دیجیتال مارکتینگ، کارآفرینان و تمام کسانی که یک وبسایت شخصی یا فروشگاه یا کسب و کار آنلاین دارند از نان شب واجب‌تر است. یادمان باشد که که مجموعهٔ فعالیت‌ها و  SEO یک کار مستمر و همیشگی محسوب می‌شود، به صرفه‌تر است که به جای استخدام یک سئوکار تمام‌وقت، خودمان دست به کار شده و دست‌کم از اصلی‌ترین تعاریف و ترفندهای آن سر در بیاریم.

هدف از سئو چیست و چرا باید آنرا یاد گرفت؟

در یک کلام، سئو و تمام تکنیک‌های مرتبط با آن، یک هدف را دنبال می‌کنند: بالا بردن ترافیک و بازدید وبسایت. این روند از یک طرف، به نفع کاربر و مشتری و مصرف‌کننده تمام می‌شود و از یک طرف به بیزنس و کسب و کاری که محصول، خدمات یا در محتوای مورد نظر کاربر را دارد، کمک می‌کند. ما به عنوان مصرف‌کننده عبارتی را جستجو می‌کنیم و سایتی که از نظر سئو اوضاع بهتری داشته دارد، در جایگاه‌ بالاتری به نمایش در می‌آید و مورد مطالعهٔ عدهٔ بیشتری از کاربران قرار می‌گیرد.

در همین حین، کسب و کار مورد نظر، بیشتر در معرض دید مخاطبین و مشتریان اصلی‌ یا بگوییم بازار هدفش قرار می‌گیرد و بابت محتوای بدرد بخوری که در اختیارشان می‌گذارد، چرخه‌ای از رشد و بهبود را به جریان می‌اندازد. این ماجرا به افزایش تعداد مخاطبین منجر شده، تعامل آنها را با سایت بیشتر می‌کند و در آخر، نرخ فروش و سود‌آوری بیزنس را ارتقا می‌دهد. اما این چرخه‌ای که با عنوان چرخه‌ٔ رشد سئو یا SEO Growth Cycle اشاره شد دقیقاً چیست و چه چیزی را برایمان روشن می‌کند؟

۱- دیده شدن سایت (Visibility)

تمام وبسایت‌های موفق دنیا از این چهار مرحله عبور می‌کنند و نخستین بخش از این مراحل، رتبه گرفتن سایت (یا صفحات سایت) در فضای اینترنت است که عملاً سایت ما را از حالت نامرئی خارج می‌کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که موتورهای جستجو، وبسایت را بر اساس کلیدواژه‌ها یا به اصطلاح کی‌وردهایی (Keywords) جستجو شده توسط کاربران، شناسایی و رتبه‌بندی می‌کنند. اینجاست که سایت مورد نظر به نقشهٔ بی‌انتهای اینترنت اضافه می‌شود و در دسترس عموم قرار می‌گیرد.

۲- بهبود ترافیک و بازدید (Traffic)

فاز دوم از چرخهٔ رشد سئو، افزایش ترافیک یا بازدید کاربران از وبسایت است. در این مرحله برو بیای سایتمان بیشتر می‌شود و به اصطلاح «ترافیک اُرگانیک» پیدا می‌کند. ترافیک ارگانیک به حالتی گفته می‌شود که سایت مورد نظر به صورت رایگان و بدون استفاده از سرویس‌هایی مثل گوگل اَدز (Google Ads) در نتایج جستجو بالاتر می‌رود. یعنی کاربران به شکل کاملاً عادی، بدون تبلیغات پولی و برمبنای آنچه جستجو می‌کند، وارد سایت شده است. در واقع ترافیک ارگانیک، نقطهٔ مقابل ترافیک پولی است که در ادامهٔ مطلب به چند و چونش اشاره خواهیم کرد.

۳- افزایش تعامل با سایت (Engagement)

سومین فاز از چرخهٔ رشد سئو، بخش تعامل و بده بستان کاربران با وبسایت است. موردی که به شدت توسط گوگل و سایر موتورهای جستجو ارزیابی می‌شود و روی افزایش رتبهٔ سایت تأثیر می‌گذارد. خواندن مطالب، وقت‌گذرانی در سایت و مشاهدهٔ صفحات مختلف همگی زیر چتر Engagement یا تعامل کاربران قرار می‌گیرد. در مقابل نرخ پرش (یا خروج آنی کاربران از سایت) یا به قولی Bounce را داریم که یک امتیاز منفی است و با افزایش تعامل کاهش می‌یابد. با ابزار قدرتمندی مثل گوگل آنالیتیکز (Google Analytics)، ریز به ریز این موارد قابل ارزیابی است.

۴- تبدیل کاربر به مشتری (Conversion)

فاز چهارم یا آخرین بخش از چرخهٔ رشد سایت شما به مرحلهٔ تبدیل یا Conversion ختم می‌شود که آمال و آرزوی تمام کسب و کارها و صاحبین وبسایت‌هاست. وقتی یک بازدیدکننده یا کاربر عادی، به صورت ارگانیک (بدون تبلیغ و صرف هزینه) سایت شما را پیدا می‌کند و عمل یا اکشن مطلوب آن سایت را انجام می‌دهد، تبدیل یا کانوِرژن صورت گرفته است. این عمل مطلوب در هر سایتی متفاوت است. در یک سایت فروشگاهی، خرید محصول و در یک سایت مولتی‌مدیا مثل یوتیوب و آپارات، اجرا کردن ویدیوها، همان کاریست که از کاربر انتظار می‌رود و موجب سودآوری بیزنس می‌شود.

اهمیت سئو برای کسب و کار من چیست؟

طبق توصیهٔ متخصصین دیجیتال مارکتینگ و بر اساس اعداد و ارقام موجود، مشاهده می‌کنیم که یک استراتژی درست و درمان برای SEO، مهمترین رکن یک وبسایت موفق یا یک کسب و کار آنلاین پررونق است. داده‌های زیر بر اساس پژوهش‌ در سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ جمع‌آوری شده‌ و نکات جالب و حیرت‌انگیزی را دربارهٔ اهمیت سئو گوشزد می‌کنند.

• ۶۸ درصد از مردم، کار آنلاینشان را با موتورهای جستجو شروع می‌کنند.
• نزدیک به ۹۲ درصد از بازار موتورهای جستجو در تصرف گوگل است.
• ۶۱ درصد از بازاریاب‌های B2B (بیزنس به بیزنس) بر این باورند که سئو از سایر ترفندهای بازایابی قوی‌تر است.
• ۶۳ درصد از کل خریدها به صورت آنلاین رخ می‌دهد. حتی اگر خود جنس در یک فروشگاه فیزیکی باشد.
• ۷۰ درصد از دیجیتال مارکترها، قدرت سئو در جذب مشتری را بیش از روش PPC‌ یا تبلیغات کلیکی می‌دانند.
• ۷۵ درصد مردم، روی سایتی که در بالای نتایج جستجو ظاهر می‌شود کلیک می‌کنند! (غیر از آنهایی که با تبلیغ بالا آمده‌اند)
• ۶۶ درصد مردم پیش از خرید، راجع به محصول مورد نظر تحقیقِ آنلاین می‌کنند.
• ۱۴/۶ درصد از کاربرانی که از موتورهای جستجو وارد سایت می‌شوند خرید می‌کنند اما
• نرخ مشتریانی که از طریق تلفن‌ها یا ایمیل‌های تصادفی خرید می‌کنند، فقط ۱/۷ درصد است!
• ۸۶ درصد مردم بنرهای پولی و تبلیغاتی را نادیده می‌گیرند و نتایج ارگانیک را بیشتر باز می‌کنند.

انواع سه گانهٔ سئو چه هستند؟

حالا وقتش رسیده که به جنبه‌های عملیاتی سئو بپردازیم. یعنی دقیقاً چه کارهایی زیر چتر سئو قرار می‌گیرند و اگر قرار باشد همین فردا شروع به بهینه‌سازی وبسایت خود بکنیم، باید چه مواردی را در لیست اولویت‌هایمان داشته باشیم. سئو از منظر عملیاتی، به سه بخش سئوی فنی یا تکنیکال Techical SEO سئوی داخلی یا On-site SEO و سئوی خارجی یا Off-site SEO تفکیک می‌شود. حالا ببینیم هرکدام از این اصطلاحات چه معنایی دارند.

تکنیکال (Techical) سئو چیست؟

سئوی تکنیکال (Technical SEO) مجموعه فعالیت‌هاییست که برای بهینه‌سازی وبسایت و با توجه به رفتار و الگوریتم‌ موتورهای جستجو مثل گوگل انجام می‌شود. در این بخش از ماجرا، فرقی نمی‌کند که محتوای ما مثل متن و عکس و ویدیو، چه موضوع یا کیفیتی داشته باشد. چون درک مفهوم متن یا تصاویر و محتویات سایت، بیشتر کار آدمیزاد و یک هوش طبیعی است تا ماشین یا همان موتور جستجو. اما موتورهای جستجو، در ارزیابی حجم متن، سایز عکس، چیدمان منوها، تشخیص کلمات کلیدی و تمام متغیرهای ساختاری و زیربنایی وبسایت استادند.

بنابراین وقتی روی سئوی فنی یا تکنیکال کار می‌کنیم، عملاً باید به ساز موتورهای جستجو برقصیم و با بالا رفتن رتبهٔ سایت از آنها پاداش بگیریم. مثلا وقتی سایت را با یک سیستم مدیریت محتوا یا CMS قدرتمند مثل وردپرس طراحی می‌کنیم، عملاً با چهارچوب‌هایی طرفیم که بطور پیشفرض و بدون نیاز به دانش سئو، سایت بهینه و ساختارمندی داشته باشیم. یعنی یک فنداسیون و استاندارد اولیه، که بشود با تجربهٔ بیشتر و محتوای غنی‌تر آنرا بهبود بخشید و در بین نتایج اول گوگل قرار گرفت.

چند مثال از سئوی تکنیکال:

• استفاده از آدرس‌ها یا URLهای مناسب و سرراست
• ایجاد یک ساختار و نقشهٔ شفاف برای موتورهای جستجو (XML Sitemap)
• افزایش سرعت بارگذاری یا لُدینگ سایت با ترفندهای مختلف
• ساماندهی لینک‌های سایت و حذف لینک‌های مرده
• طراحی ریسپانسیو سایت برای کاربران موبایل
• افزایش امنیت سایت برای کاربران
• حذف محتویات ضعیف و تکراری

آنسایت (On-site) سئو چیست؟

سئوی آنسایت که به عنوان سئوی داخلی هم شناخته می‌شود، سایت را علاوه بر موتورهای جستجو، بر اساس ترجیحات و عادات کاربران بهینه می‌کند و محتوا را صیقل می‌زند. مثلاً وقتی مقالات بدردبخور و عکس‌ها یا اینفوگرافیک‌های مفیدی در سایت قرار می‌دهیم، داریم عیار و ارزش محتوا را برای کاربران بیشتر می‌کنیم. کاربری که سایت شما را مفید بداند باز هم به دفعات مراجعه می‌کند و به احتمال زیاد، لینک سایت را برای اطرافیانش می‌فرستد. همین کار به مرور ترافیک سایت و اعتبارش را در نظر موتورهای جستجو بالا می‌برد.

سئوی داخلی یا آنسایت، همانطور که از اسمش پیداست، به هر کاری که روی سایت و محتویاتش انجام شود اشاره دارد. به همین دلیل در برخی موارد با سئوی تکنیکال همپوشانی می‌کند. مثلاً وقتی سرعت سایت را با بهینه کردن سایز عکس‌ها بالا می‌بریم، سایتمان هم در نظر موتورهای جستجو و هم از طرف کاربران، محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند و به تدریج در نتایج جستجو بالاتر از سایت‌های رقیب می‌ایستد.

مثال‌هایی از سئوی داخلی:

• ساماندهی تگ‌ها (Meta-tags)
• تنظیم غلظت (میزان تکرار) کلمات و عبارات کلیدی در مطالب سایت
• بارگذاری مقالات، ویدیوها، پادکست‌ها و محتویات کاربردی
• دسته‌بندی‌ها و منوهای واضح و ایجاد تجربهٔ کاربری (UX) مناسب برای بازدیدکنندگان
• ایجاد لینک‌های کاربردی بین مطالب و صفحات مختلف سایت
• افزایش سرعت سایت

آفسایت (Off-site) سئو  چیست؟

بعد از اینکه سایت را از نظر کدنویسی و ساختار (سئوی تکنیکال) و محتوای کاربرپسند و تر و تمیز (سئوی داخلی) به بهترین حالت ممکن رساندیم، نوبت به سئوی خارجی یا آفسایت می‌رسد. سئوی خارجی یعنی هر کاری که در خارج از سایت با هدف پروموت سایت انجام می‌دهیم و ترافیک بیشتری به سمت آن سرازیر می‌کنیم. از لینک‌سازی (یا همان Back-Link) و معرفی در شبکه‌های اجتماعی تا قرار دادن سایت در گوگل‌مپ، تا گذاشتن مطالب و رپورتاژ در سایت‌های پررفت و آمد، همگی تحت عنوان بهینه‌سازی یا سئوی خارجی قرار می‌گیرند. مجموعه اعمالی که با دیجیتال مارکتینگ ارتباط تنگاتنگی دارند و سایت ما را در رادار کاربران و موتورهای جستجو قرار می‌‌دهند.

مثال‌هایی از سئوی خارجی:

• نوشتن رپورتاژ و مقاله در سایت‌های پربازدید
• پست گذاری و فعالیت در فروم‌ها یا تالارهای گفتگو در حوزهٔ مرتبط
• بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی یا قراردادن بنر تبلیغاتی در سایر سایت‌ها
• تبلیغات و بازاریابی کسب و کار (یا همان سایت) در اشکال فیزیکی (خارج از حیطهٔ اینترنت)
• شیو‌ه‌های دیجیتال مارکتینگ مثل بازاریابی ایمیلی یا PPC یا همکاری در فروش (Affiliate)

انواع سئو از لحاظ رنگ کلاه!

سئو به طور کل، بخشی از استراتژی دیجیتال مارکتینگ محسوب می‌شود و دایرهٔ وسیعی از کارها و ترفندها را در بر می‌گیرد. کارهای اصولی و استانداردی که هم به درک بهتر سایت توسط موتورهای جستجو کمک می‌کنند و هم به نفع مخاطبین و کاربران هستند. اما سئو یک روی تاریک و آمیخته به ناخالصی هم دارد. یعنی بخشی از این ترفندها، با هدف دور زدن موتورهای جستجو و فریب آنها انجام می‌شوند و از آن طرف، هیچ ارزشی برای کاربران تولید نمی‌کنند.

در بین سایت‌های ایرانی هم نمونه‌های متعددی هستند که در موضوعات مختلف، جزو نتایج اول می‌آیند. در حالیکه این جایگاه را نه به خاطر محتوای واقعا ارزشمند و بدردبخور، بلکه با زیرآبی رفتن و کلک زدن به موتورهای جستجو بدست آورده‌اند. کاری که با پیشرفت موتورهای جستجو به مرور سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. روش‌ها و ترفندهای سئو، بر اساس رویکردی که نسبت به رعایت اصول و قواعد اخلاقی و فنی دارند به سه گروه تقسیم می‌شوند.

سئوی کلاه سفید

عملیات سئو براساس اصول موتورهای جستجو و تولید ارزش برای کاربر اجرا می‌شود و رتبهٔ سایت به شیوه‌ای منصفانه و اخلاقی بالا می‌رود. مثال‌هایی از سئوی کلاه سفید( White Hat SEO):

• تولید مطالب و محتوای مفید و مستمر
• ایجاد منوبندی واضح و افزایش سهولت کاربری
• طراحی و ویرایش سایت با در نظر گرفتن کاربران تمام دستگاه‌ها (مثلاً mobile-friendly کردن سایت)

سئوی کلاه خاکستری

سئوی کلاه خاکستری در مرز بی‌قانونی حرکت می‌کند. ادای سئوی کلاه سفید را در می‌آورد اما برای افزایش رتبه، هر از گاهی زیرآبی می‌رود و قواعد را دور می‌زند. مثال‌هایی از سئوی کلاه خاکستری ( Grey Hat SEO) عبارتند از:

• کپی محتوا از سایر سایت‌ها و پس و پیش کردن جملات برای تظاهر به ارجینال بودن مطلب.
• ایجاد صفخات کاذب یا فِیک در شبکه‌های اجتماعی برای لینک‌دهی به وبسایت.
• خرید و فروش لینک به وبسایت

سئوی کلاه سیاه

خطرناک‌ترین شکل از عملیات سئو که از هر شیوه‌ٔ متقلبانه‌ و ناجوانمردانه‌ای برای فریب موتورهای جستجو استفاده می‌کند. مثال‌هایی از سئوی کلاه سیاه ( Black Hat SEO) از این قرارند:

• چپاندن بیش از حد کلمات کلیدی در محتوای سایت
• استفاده از کامنت‌های ساختگی برای پست‌های وبلاگ
• فریب کاربر به قصد افزایش کلیک و در عوض ارائه یک محتوای متفاوت و بی‌ربط

رقابت بیرحمانه برای جایگاه اول

افزایش رتبهٔ سایت یک مسئله و قرار گرفتن در بالاترین جایگاه در نتایج جستجو، مسئلهٔ دیگریست! اما چه خیری در این اول بودن هست؟ و چرا بیزنس‌ها برای رسیدن به جایگاه اول سر و دست می‌شکنند و به صورت جدی برای SEO هزینه می‌کنند؟ واقعیت اینست که بالاترین هدف سئو، رسیدن به همین جایگاه اول در نتایج جستجو است. این مسئله از عادت کاربران اینترنت یا بگوییم اکثریت کاربران اینترنت آب می‌خورد. همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، ۷۵ درصد از کاربران، یعنی سه چهارم آنها، روی سایت اول کلیک می‌کنند.

یعنی کاربران حتی نگاه نمی‌کنند که مطالب بعدی چه عنوانی دارند یا مربوط به چه وبسایتی هستند. در حالیکه می‌دانیم،‌ نتیجه‌ای که در بالای سایر نتایج آمده، لزوما محتوای بهتر، کاربردی‌تر و کامل‌تر نیست. اما بهر تقدیر توانسته به آن جایگاه برسد و از بیشترین ترافیک ممکن بهره‌برداری کند. و تمام اینها در مورد صفحهٔ اول نتایج جستجو مصداق دارد. یعنی عملاً سایت‌هایی که در صفحات بعدی گوگل می‌آیند، برای اکثر کاربران وجود خارجی ندارند!

ضعف تبلیغات نسبت به سئو چیست؟

اینجا قصد نداریم که تبلیغات دیجیتال و مخلفاتش را زیر سئوال ببریم. در اینکه تبلیغات مناسب و به موقع تأثیر بسزایی در افزایش ترافیک سایت دارند شکی نیست. در واقع تبلیغاتی مثل استفاده از بنرها و تبلیغات کلیکی یا هزینه برای گوگل ادز، جزوی از تکنیک‌های دیجیتال مارکتینگ هستند. SEO یا به عبارتی Organic Search و تبلیغات یا جستجوهای پولی Paid Search دو ستون اصلی و اجتناب‌ناپذیر دیجیتال مارکتینگ هستند. اما بد نیست به برخی از مزایای سئو و ایجاد ترافیک یا جستجوی ارگانیک در برابر تبلیغات یا جستجوی پولی اشاره کنیم. محض یادآوری، لفظ ارگانیک را برای ترافیک یا جستجوهایی به کار می‌برینم که پای کاربران را بدون هزینهٔ تبلیغات، به سایت باز می‌کنند.

مزیت سئو در برابر سرویس‌های پولی

• افزایش ترافیک و رتبهٔ سایت با سئو، پایداری و استمرار بیشتری دارد.
• دیده شدن با سئو، تأثیر بهتری در برندینگ، اعتمادسازی و افزایش اعتبار بیزنس دارد.
• تبلیغاتی مثل بنرها یا پاپ‌آپ‌ها، لینک شما را برای عموم کاربران نمایش می‌دهد.
• در حالیکه با ترفندهای سئو، سایت شما برای مخاطبین اصلی نمایش داده می‌شود.
• ۵۳ درصد از ترافیک سایت‌ها از جستجوی ارگانیک و ۱۵ درصد از جستجوهای پولی بوجود می‌آید.

معایب سئو در برابر سرویس‌های پولی

• سئو زمانبر است و نیاز به تلاش مستمر دارد.
• بدرد محتویات وابسته به زمان یا فوری نمی‌خورد.
• نسبت به سایر شیوه‌های دیجیتال مارکتینگ، وضوح پایینتری برای تحلیل دارد.

معرفی اصطلاحات مهم و کاربردی در سئو

لابد تا اینجای کار دستمان آمده که سئو چیست و تا چه حد مبحث مفصل و چندلایه‌‌ای است. اما این پیچیدگی، برای کسانی که نسبت به آموزش سئو جدی‌اند به سرعت برطرف می‌شود. بخشی از مسیر یادگیری، سر درآوردن از مباحث تئوریک و بخش دیگر، کار کردن با ابزارهای سئو و تجربهٔ مثال‌های عملی است. پس بد نیست که با برخی از این اصطلاحات آشنا بشویم و در ادامه به ابزارهای مختلف سئو اشاره کنیم.

مفهوم Keyword یا کلمه کلیدی چیست؟

اگر تا به حال با افزونهٔ قدرتمند Yoast از سری افزونه‌های وردپرس کار کرده باشید، حتما با عبارت Keyword یا Focus Keyword آشنایی دارید. عبارت کلیدی، کلمهٔ کلیدی، کلیدواژهٔ کانونی، چگالی کلمات کلید و … همگی اصطلاحاتی هستند که به مهمترین مهمترین سوال در مبحث سئو اشاره می‌کنند. کاربر دنبال چه چیزی است و چه کلمه یا عبارتی را جستجو می‌کند؟ یک سئوکار یا دیجیتال مارکتر باتجربه و خلاق، جواب این سوال را به خوبی می‌داند. چون هم با حیطهٔ فعالیت وبسایت و مخاطبینش آشنایی دارد و هم با کمک ابزارهای موجود، پرتکرارترین کلمات و عبارات را در جستجوی کاربران رصد می‌کند.

این کلمات و عبارات پرتکرار، همان کلمات کلیدی یا Keywordها هستند. سیگنال‌هایی که سئوکارها آنها را به شدت جدی می‌گیرند و سعی می‌کنند با کمک تیم‌ فروش و تولید محتوا و غیره، محتوای سایت را برای مشتریانشان کامل‌تر و غنی‌تر کنند. بعضی سایت‌ها هم دست به تقلب می‌زنند و از یکی از رایج‌ترین کارهای سئوی کلاه‌ سیاه استفاده می‌کنند. یعنی کلمات کلیدی را با بیلچه به داخل سایت می‌ریزند تا متن بی سر و تهشان را مهم جلوه بدهند. گوگل برای این قبیل کارها جریمه‌های سنگینی دارد که در بخش‌های بعدی به آنها اشاره خواهیم کرد.

مفهوم Crawling در سئو چیست؟

همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم، موتورهای جستجو یک سری نرم‌افزار و الگوریتم جستجوگر هستند که توسط کمپانی‌های عظیمی مثل مایکروسافت، گوگل، یاهو، آمازون و … به کار می‌روند. این موتورها از ربات‌های جستجوگری به اسم خزنده، عنکبوت یا Crawler ساخته شده‌اند که تخصصشان، جستجوی صفحات و کدهای پشت سایت و گشتن به دنبال لینک‌ها و محتویات است. هر چه سایت شما از لحاظ لینک‌های داخلی، ساختار بهتر و مشخص‌تری داشته باشد، کار این خزنده‌ها یا به اصطلاح فرایند Crawling در آن راحت‌تر است. همین قضیه رتبه یا Rank سایت را ارتقا داده و جایگاهش را در بین نتایج جستجو بهتر می‌کند.

مفاهیم Indexing و Ranking چه هستند؟

ربات‌های خزنده‌ای که در پاراگراف بالا معرفی کردیم، نرم‌افزاهایی فوق‌العاده بهینه و هوشمند هستند. به این معنا که به هر گوشه و کناری از فضای درندشت اینترنت سرک بکشند، آنجا را نشانه‌گذاری می‌کنند. با این ترفند، در مراجعات بعدی گم و گور نمی‌شوند و مجبور نیستند وقت و منابع Search Engine را برای جستجوی مجدد هدر بدهند.

به این نشانه‌ها یا آدرس‌ها که مخصوص موتورهای جستجو هستند Index و به فرایند نشانه‌گذاری سایت توسط موتورهای جستجو Indexing گفته می‌شود. طبیعتاً محتویات سایت شما فقط وقتی برای کاربران قابل نمایش است، که توسط موتورهای جستجو ایندکس شده باشد. یعنی Crawlerها لااقل یک بار به آن صفحه یا محتوای خاص خزیده باشند!

حالا وقتی یک کاربر با گوشی موبایل یا پشت کامپیوترش چیزی را در مرورگرش (Google Chrome و FireFox و …) تایپ می‌کند، موتورها به کار می‌افتند و بر اساس میزان ارتباط و هماهنگی محتویات سایت با سوژهٔ جستجو شده، نتایج مختلف را رتبه‌بندی کرده و از بالا (مرتبط‌تر) به پایین (نامرتبط‌‌تر) به نمایش در می‌آورند. به این ترتیب‌دهی و رتبه‌بندی که توسط موتورهای جستجو انجام می‌گیرد Ranking می‌گوییم. هرچه سئوی بهتر و محتویات مرغوب‌تری (با توجه به کلمات جستجو شده) داشته باشیم، در Rank بالاتری قرار می‌گیریم.

مفهوم SEM در اصطلاحات سئو چیست؟

لابد تا به حال به کلمهٔ Ad در کنار برخی از نتایج صفحهٔ اول گوگل توجه کرده‌اید. اِس ای اِم (SEM) یا بازاریابی موتورهای جستجو، مخفف عبارت Search Enging Marketing است و از روش‌های تبلیغاتی پولی به شمار می‌رود. فرق SEM با SEO در این است که سئو همان کار را به صورت رایگان انجام می‌دهد. اما SEM با پرداخت یک هزینهٔ مشخص و با زمانبندی، موقعیت مکانی و سایر پارامترهای تعیین شده توسط خودمان، آدرس سایت را در بالای صفحهٔ نتایج موتورهای جستجو یا SERP (Search Engine Result Page) می‌گذارد.

Domain Authority و Page Authority چه هستند؟

دامین اُتُریتی (Domain Authority) اصطلاحیست که به اعتبار وبسایت برای موتورهای جستجو اشاره دارد و برای رسیدن به رتبهٔ اول فوق‌العاده مهم است. این شاخص در واقع تخمینی از موفقیت و جایگاه سایت در صفحهٔ نمایش نتایج جستجو یا همان SERP است. اگر بخواهیم راجع به تمام متغیرهای اثرگذار در DA صحبت کنیم، این مقاله به طوماری بی‌انتها تبدیل می‌شود. چون چیزی در حدود ۴۰ متغیر و شاخص مختلف، در تعیین آن نقش دارند و محاسبهٔ‌ آنها توسط کمپانی مشهور Moz که پایه‌گذار اصطلاح Domain Authority یا اعتبار دامنه بوده انجام می‌گیرد. Page Authority هم دقیقاً همین است. منتها به جای اعتبار کل سایت، به اعتبار یک صفحهٔ خاص از سایت اشاره دارد.

به طور مختصر، سه شاخص زیر روی Authority سایت اثر می‌گذارند:

• MozRank: برآوردی از محبوبیت سایت (یا صفحهٔ خاصی از سایت) بر اساس کیفیت و تعداد سایت‌هایی که به آن لینک زده‌اند.
• MozTrust: شاخصی برای تعیین کیفیت و اعتبار سایت‌هایی که به سایت ما لینک زده‌اند.
• Link Profile: کیفیت لینک‌های داخلی (بین صفحات و مطالب خود سایت) و لینک‌های خارجی و اَنکِر تکست‌ها تعیین می‌شود.

مفهوم Conversion در سئو چیست؟

اصطلاح کانورژن (Conversion) یا تبدیل به حالتی گفته می‌شود که کاربر، عمل مطلوب صاحب سایت یا بیزنس را انجام می‌دهد. یعنی یک کاربر معمولی، به یک مشتری واقعی تبدیل می‌شود و خواهان محصول یا خدمات وبسایت است. حالا این عمل می‌تواند خرید محصول، دانلود pdf، پر کردن یک فرم نظرسنجی، مشاهدهٔ یک ویدیو، شنیدن پادکست و یا بیشمار کار دیگر باشد. نرخ تبدیل یا Conversion Rate با درصد نمایش داده می‌شود. یعنی اگر یک فروشگاه آنلاین داشته باشیم و از ۱۰۰۰ نفر بازدیدکنندهٔ روزانه، ۱۰ نفرشان خرید کنند، نرخ تبدیل ما ۱ درصد است.

مفهوم Bounce در سئو چیست؟

همانقدر که افزایش نرخ تبدیل، عامل بسیار مهمی در افزایش سودآوری و موفقیت کسب و کار است، کاهش نرخ پرش یا Bounce Rate هم اهمیت دارد. منظور از نرخ پرش، کاربرانی هستند که بعد از مراجعه به سایت شما به سرعت از آن خارج شده‌اند. درست مثل اینکه مطالب سایت، با چیزی که دنبالش بوده‌اند ارتباط درست و حسابی نداشته و فقط وقتشان را تلف کرده است! به همین دلیل است که موتورهای جستجو، به وبسایتی که نرخ پرش بالایی دارد، به دیدهٔ شک و تردید نگاه می‌کنند و به تدریج رتبه‌اش را در صفحهٔ نتایج جستجو کاهش می‌دهند.

مفهوم Sitemap در سئو چیست؟

سایت‌مپ یا نقشهٔ سایت، شمایل و استخوان‌بندی سایت را برای موتورهای جستجو و ربات‌های خزنده قابل فهم می‌کند. Sitemap یک فایل متنی XML است که کل آدرس‌ها، صفحات، عکس‌ها و ویدیوهای سایت را فهرست می‌کند. از این طریق وقتی موتورهای جستجو  به سراغ سایت می‌آیند، دقیقاً می‌دانند با چه جور سازه‌ای طرفند و چطور باید ایندکسینگ آنرا انجام دهند. البته این سایت‌مپ می‌تواند به صورت HTML هم باشد. اما جزئیات این مسائل آنقدری در اولویت نیستند و اشاره به آنها از حوصلهٔ این مطلب خارج است.

ابزارهای مناسب سئو چه هستند؟

فرض کنیم هزینه طراحی سایت را پرداخت کرده و آنرا تر و تازه تحویل گرفته‌ایم. شاید هم خودمان با کمک وردپرس یا سایر CMS‌ها آستین بالا زدیم و آنرا به یک حد استانداردی رسانده‌ایم. حالا برای سئوی ماجرا چه بکنیم و سراغ چه ابزارهایی برویم؟ بدیهی است که تعداد این ابزارها زیادند و تنوع بسیار بالایی دارند. در اینجا به ۶ مورد از دانه‌درشت‌های وادی سئو اشاره می‌کنیم.

گوگل آنالیتیکس

گوگل آنالیتیکس Google Analytics مهمترین ابزار گوگل برای ارزیابی سئوی سایت است. این ابزار دقیق و قدرتمند، اطلاعات کاربران را با جزئیات حیر‌ت‌انگیزی در اختیار سئوکاران و کارشناسان دیجیتال مارکتینگ می‌گذارد. از مواردی مثل سن و جنسیت کاربران تا محل و حتی ابزاری که جستجو را با آن انجام داده‌اند. مثلاً برای صاحب یک فروشگاه آنلاین مهم است که بدانند کاربران در کدام نقطهٔ ایران چه چیزی را بیشتر جستجو می‌کنند. یا در چه بازهٔ سنی قرار دارند.

گوگل سرچ کنسول

کنسول جستجوی گوگل یا همان گوگل سرچ کنسول Google Search Console یکی دیگر از ابزارهای حیاتی برای بهینه‌سازی وبسایت است. این ابزار که قدیم‌ها با عنوان Webmaster Tools شناخته می‌شد، رابط کاربری ساده و سرراستی دارد و سیر تا پیاز اتفاقات و رفتار کاربران را در اختیارمان می‌گذارد. از آنالیز لینک‌های مرتبط با سایت تا تعداد کلیک‌ها بر صفحات مختلف، تا ارزیابی نقشهٔ سایت و سازگاری با دستگاه‌های موبایل. خلاصه که انواع تحلیل‌ها و مشاهدات در این ابزار قدرتمند امکانپذیر است.

گوگل کی‌ورد پلنر

Google Keyword Planner همانطور که از اسمش پیداست، کارش تشخیص و تنظیم کلمات کلیدی است و عصای دست سئوکاران و دیجیتال‌مارکترها و وبمسترهاست. استفاده از این ابزار، به اکانت گوگل ادز نیاز دارد و اطلاعات فوق‌العاده بدردبخوری در اختیارمان می‌گذارد. مواردی از جمله میانگین جستجوی ماهانهٔ یک کلمهٔ کلیدی مورد نظر و کلمات مرتبط با آن. یا میزان رقابت بین سایت‌ها روی کلمه یا عبارت موردنظر. هرچه رقابت بر سر یک کلمهٔ کلیدی بیشتر باشد، مسیر رسیدن به جایگاه اول گوگل در نتایج جستجو سخت‌تر است.

SpyFu

قصد دارید زاغ‌سیاه رقبا را چوب بزنید و ببینید مشغول چه کاری هستند؟ اسپای‌فو را دریابید که ابزار بسیار جالب و کارامدی است. با کمک اسپای‌فو می‌توانید به صورت کاملاً رایگان، به سابقهٔ رتبه‌بندی سایت‌های رقیب دسترسی داشته باشید. همچنین کلمات کلیدی موفقشان را شناسایی کنید و ببینید از چه سالی وارد گود شده‌اند. این داده‌ها برایتان کافی نیست؟ اسپای‌فو ترافیک ارگانیک یا پولی سایت‌های رقیب را در بازهٔ زمانی دلخواه در اختیارتان قرار می‌دهد! بالاغیرتاً چه آماری از این بهتر؟

Ahrefs

امکان ندارد که به طور جدی آلودهٔ دنیای سئو باشیم و با کمپانی سرشناس Ahrefs‌ آشنا نشویم. ابزارهای قدرتمند این کمپانی، امکان ارزیابی وضعیت سایت خود و رقبا را فراهم می‌کنند. نسبت به بازدهی لینک‌های خروجی و ورودی، امتیاز دامنه و بسیار آیتم‌های دیگر، اطلاعات دقیقی می‌دهند و در کل دید خوبی به فعالان حوزهٔ سئو ارائه می‌دهد. همچنین پلاگین Ahrefs‌ برای وردپرس، یکی از پلاگین‌های مشهور این CMS محبوب و کارامد محسوب می‌شود.

Yoast

کمپانی مشهور Yoast هم مانند Ahrefs‌ یکی دیگر از بازیکنان اصلی صنعت SEO است. اکثر ما یُست را با پلاگین یا افزونهٔ قدرتمند و بی‌رقیبش در وردپرس می‌شناسیم که در حال حاضر روی پنج میلیون وبسایت مختلف فعال است. این پلاگین با ابزارها و چهارچوب‌هایی که برای کاربران وردپرس تعیین می‌کند، کیفیت و سئوی محتوا را به بالاترین استاندارد ممکن می‌رساند و یک ابزار اجتناب‌ناپذیر برای مدیریت سایت‌های وردپرسی است. افزونهٔ‌ یُست می‌تواند علاوه بر ارزیابی سئوی سایت، خوانایی محتوا را هم تشخیص بدهد (حتی برای فارسی) و به این ترتیب به کیفیت نوشتاری مطلب هم کمک بکند.

چه کارهایی باعث جریمه سایت توسط گوگل است؟

قبل از اینکه سئوی سایت را به ادمین‌های بی‌تجربه بسپاریم یا هوس دور زدن گوگل به سرمان بزند، بد نیست با پیامدهای منفی ماجرا آشنا باشیم. جریمه گوگل یا همان Google Penalty عبارتست از کاهش رتبهٔ سایت متخلف با هدف تنبیه! البته جای هیچ نگرانی نیست. چون این تنبیه فقط شامل حال کسانی می‌شود که از روش‌های کلاه سیاه و کلاه خاکستری استفاده می‌کنند و برای افزایش رتبهٔ سایت زیرآبی می‌روند. اما ببینیم تخطی از خط مشی گوگل یا Google’s Webmaster Guidelines شامل چجور کارهایی می‌شود؟

خرید لینک از سایت‌های پربازدید که امتیاز Domain Authority (DA) بالایی دارند، یکی از تقلب‌های رایج در وادی سئو است. اینکار می‌تواند در یک زمان کوتاه، DA سایت را به شدت افزایش دهد و تصویر کاذبی از اعتبار آن ارائه کند. اما گوگل هم روش‌های خودش را برای تشخیص این قبیل حرکات دارد و اگر استفاده از چنین تاکتیکی را تشخیص دهد، نه تنها تمام پولی که هزینه‌ کرده‌ایم، بلکه اعتبار سایت هم به باد می‌رود! در کل موارد زیر جزو رایج‌ترین دلایل خشم گوگل هستند و بهتر است که بهر قیمت ممکن از آنها دوری کنیم!

• وجود جاسوس‌افزار Spyware، تبلیغ‌افزار Adware یا ویروس در سایت!
• استفاده از لینک‌ها یا متن‌های پنهان!
• استفاده از تکینک Cloaking به معنای نمایش یک نسخهٔ متفاوت از سایت به موتورهای جستجو!
• ریدایرکت‌ کردن کاربران، بدون اینکه کاربر روی چیزی کلیک کرده باشد!
• استفاده از صفحاتی که مملو از کی‌وردهای بی‌ربط هستند!
• پر کردن متون و محتوای سایت با کی‌وردهای بیش از حد!
• استفادهٔ بی‌رویه از محتوای تکراری در صفحات مختلف سایت!

جمع بندی

در دوران کنونی، داشتن یک وبسایت موفق و کارامد، بدون رعایت اصول و بهره‌برداری از تکینک‌های SEO یک فانتزی نافرجام است! از آن طرف هم SEO قلمرویی بسیار پیچیده و چندوجهی و ترسناک به نظر می‌رسد و اجرای موفق آن در درازمدت، به تجربه و تخصص نیاز دارد. اینجاست که کسب و کارهای مختلف، دو رویکرد متفاوت را دنبال می‌کنند. عده‌ای خودشان را دردسر آموختن زیر و بم این وادی راحت می‌کنند، صابون هزینه‌های دائمی آنرا به تن می‌مالند و کار را به دیگران می‌سپرند.

عده‌ای هم با استفاده از دوره‌های آموزشی و منابع موجود، دست به کار می‌شوند و ترجیح می‌دهند، افسار موفقیت کسب و کار آنلاینی که دارند، دست خودشان باشد. بهرحال انتخاب ما هر کدام از این موارد باشد، اهمیت سئو برای دوام آوردن در فضای تجارت آنلاین، واقعیتی انکارناپذیر است و  هزینه‌ای که برای آموختن یا سپردن آن به نیروهای متخصص می‌کنیم، راه دوری نمی‌رود و در نهایت به جیب خودمان می‌گردد.