فهرست مطالب
زبان برنامه نویسی پایتون Python به گفتهٔ جمع زیادی از برنامه‌نویسان خبره و کهنه‌کار، بهترین و سرراست‌ترین زبان موجود، برای ورود به دنیای برنامه‌نویسی است. یک زبان همه فن حریف که طیف وسیعی از کاربردها را پوشش می‌دهد و به خاطر قابلیت‌های زیاد و سرعت بالا و سهولت در یادگیری، محبوب برنامه‌نویسان و کمپانی‌های بزرگ و کوچک شده است.
مثلا تا همین چند سال پیش، اگر قرار بود برای ساخت وبسایت، یکی از زبانهای برنامه‌نویسی مرسوم را توصیه کنیم، جاوا اسکریپت (JavaScript) و پی‌اچ‌پی (PHP) پررنگ‌ترین گزینه‌های موجود بودند. اما در چند سال اخیر، این توازن قدرت تا حدی تغییر کرده و ابزار قدرتمندی مثل زبان پایتون، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. با معرفی زبان پایتون که در راستای یکی از دروس رشته برنامه نویسی ایران‌لرن ارائه می‌شود همراه باشید.
python چیست؟
وقتی کمپانی‌های عظیمی مثل گوگل، مایکروسافت، فیس‌بوک، اینتل، ناسا، آی‌بی‌ام و بیشمار بیزنس جهانی و دانه‌درشت، از زبان برنامه نویسی پایتون، در کنار سایر زبانهای مشهور استفاده می‌کنند، می‌فهمیم که لابد حکمتی در کار است. همچنین وقتی می‌بینیم عدهٔ زیادی از برنامه‌نویسان در سراسر دنیا، از مزایای پایتون صحبت می‌کنند، مطمئن می‌شویم که در دنیای برنامه‌نویسی، نیروی جدیدی به پا خواسته است.
اجازه بدهید برای معرفی زبان برنامه نویسی Python (یا در تلفظ انگلیسی «پایتان»)، سری به وبسایت رسمی آن بزنیم و ببینیم که ماجرا از چه قرار است. فقط اگر برنامه نویسی با زبان پایتون، نخستین تجربهٔ شما از زبانهای برنامه‌نویسی است، احتمالش می‌رود که عبارات بعدی، برایتان گنگ باشند و ابروهایتان به هم گره بخورد. اما هیچ جای نگرانی نیست. چون مفهوم تک‌تک این اصطلاحات را با هم مرور خواهیم کرد و تلاش می‌کنیم که مطلب حاضر، برای افراد مبتدی مفید باشد.
وبسایت python.org مراسم معرفی را اینطور آغاز می‌کند که:
زبان پایتون یک زبان برنامه نویسی سطح بالا (High-Level)، تفسیر شده (Interpreted) و شی‌گرا (Object-Oriented) است.
منظور از سطح بالا بودن زبان برنامه نویسی چیست؟
سطح بالا یا High-Level بودن به این معناست که زبان مورد نظر و در این مثال زبان Python، طوری ساخته شده که توابع و دستورالعمل‌هایش برای انسان قابل فهم و واضح است. یعنی در طراحی این زبان، برخلاف زبانهای قدیمی‌تر مثل زبان اسمبلی (Assembly)، اولویت با راحتی کاربر است.
زبانی مثل اسمبلی، یک زبان برنامه‌نویسی سطح پایین و نزدیک به سخت‌افزار است. یعنی عملا مماس با زبان ماشین (صفر و یک) است و به همین دلیل، بیشترین سرعت پردازش را دارد. یادمان نرود که سخت‌افزار کامپیوتر چیزی جز صفر و یک نمی‌فهمد و این صفر و یک‌ها عملاً تغییر ولتاژ در یک بیت از حافظه هستند.
اینکه زبان python یک زبان مفسر است به چه معناست؟
بنابراین زبانی مثل زبان برنامه نویسی پایتون و امثال آن، به یک مفسر و یا کامپایلر (Interpreter یا Compiler) نیاز دارد. یعنی یک برنامهٔ واسطی هست که کدها و دستورات آدمیزاد را می‌گیرد و به دستورات ماشین بدل می‌کند. پس طبیعی است که زبانهای سطح بالا، با وجود سرعت ایده‌آل، هرگز به سرعت زبانهای سطح پایین نمی‌رسند.
دانستن اینکه دقیقا چه فرقی بین فرایند تفسیر Interpret یا کامپایل Compile وجود دارد، بحث این مطلب نیست. البته می‌توانید در صورت کنجکاوی، این سوال را از مدرس دوره برنامه نویسی پایتون* بپرسید. فعلا در همین حد بگوییم که هردوی این‌ها، زبانهای سطح بالا را تبدیل به زبان ماشین می‌کنند. با این تفاوت که Interepreter خط به خط کدها را می‌خواند و تبدیل می‌کند و Compiler به یکباره تمام کد را می‌خواند و تبدیل را انجام می‌دهد.
منظور از یک زبان برنامه نویسی شی‌گرا چیست؟
زبان برنامه نویسی پایتون همراه با زبانهای معروفی مثل ++C و #C و Java و PHP و JavaScript و Ruby و غیره، جزو زبانهای شی‌گرا یا Object-Oriented محسوب می‌شوند. برنامه‌نویسی شی‌گرا، در واقع یک نوعِ نگاه و مدل برنامه‌نویسی است. در یک زبان شی‌گرا، می‌توان Class ها و Object های مختلفی تعریف کرد و برای هر کدام از آنها، ویژگی‌ها و کارایی‌های خاصی بوجود آورد. مثلاً فرض کنید در حال ساخت یک بازی ماشین‌سواری با کمک زبان پایتون یا سی‌شارپ #C هستید.
این بازی، از چندین مدل ماشین مختلف تشکیل می‌شود. پس کلاسی به عنوان Car ایجاد می‌کنید و برای آن خصوصیاتی مثل، حداکثر سرعت، شتاب، رنگ، سایز، صدای موتور و یا هر متغیری که بین تمام ماشین‌ها مشترک است تعریف می‌نمایید. حالا از درون کلاس ماشین یا Car، می‌توانید ماشین‌های مختلفی را به صورت Object تعریف کنید. این Object ها به طور اتوماتیک، تمام ویژگی‌های کلاس ماشین را به ارث می‌برند و در عین حال، تفاوت‌های خاص خودشان را دارند.
آبجکت‌ها می‌توانند علاوه بر خصوصیات مختلف، Methodها یا توابع متعددی هم داشته باشند. یعنی هر کاری که یک Object در کلاس ماشین انجام می‌دهد (گاز دادن، ترمز گرفتن، برخورد با سایر ماشین‌ها، آسیب زدن یا آسیب دیدن و …) به صورت یک تابع تعریف شود. حالا بازی ماشین‌سواری شما، در واقع مجموعه‌ای از آبجکت‌ها هستند که خصوصیاتی را از کلاسشان به ارث می‌برند و با کمک توابع و ویژگی‌های مختلف، با یکدیگر تعامل می‌کنند. به این مدل برنامه‌نویسی، که علاوه بر وضوح و خوانایی بالا، انعطاف فوق‌العاده‌ای در کد ایجاد می‌کند، برنامه‌نویسی شی‌گرا گفته می‌شود.
مروری بر تاریخچه پایتون
اما ببینیم سر و کلهٔ زبان پایتون، به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا، شی‌گرا و همه‌منظوره یا به قولی General-Purpose از کجا پیدا شد؟ پایتون یک زبان برنامه‌نویسی جدید نیست و حدود ۳۰ سال از معرفی آن می‌گذرد. زبانی که پس از سالها نشتسن در سایهٔ غول‌هایی مثل Java و ++C و سایر زبانهای قدرتمند و تغییرات بسیار، به محبوبیت امروزش رسید.
ظاهرا خالق هلندی این زبان، به اسم گیدو وَن راسِم (یا به تلفظ هلندی خیدُ فَن رُسِم)، طرفدار گروه کمدی انگلیسی مانتی پایتُن (Monty Python) بوده و با الهام از گروه مورد علاقه‌اش و جذابیت و اسرارآمیز بودن مارهای عظیم‌الجثهٔ پایتُن، این زبان را نامگذاری کرده است.
چندمنظورگی یا General-Purpose بودن زبان برنامه نویسی پایتون، در کنار سادگی در Syntax و قواعد نوشتاری، تأثیر زیادی در محبوبیت و فراگیر شدنش داشته است. در این حد که در یک همه‌پرسی معتبر در سال ۲۰۲۱، پایتون مقام دوم را در بین محبوب‌ترین زبانهای برنامه‌نویسی بدست می‌آورد. زبانی که امروزه می‌شناسیم، از طراحی وبسایت گرفته، تا تولید نرم‌افزار، تا ایجاد مکانیزم‌های اتوماسیون، تا استفاده در علم داده‌ها Data Science، از عهدهٔ هر کاری بر می‌آید و در برخی از کارها، بهتر از رقبا ظاهر می‌شود.
در واقع زبان پایتون برای یک کار یا عملیات مشخص طراحی نشده است. اما یک سری از کاربردهای مذکور را بهتر از بقیهٔ زبانهای موجود انجام می‌دهد. مثلا در نوشتن وبسایت، از نظر امنیتی برتر از PHP است، در اتوماسیون تقریبا بی‌رقیب است و از آن طرف در تحلیل داده، حرف اول را می‌زند.
ویژگی ها و کاربردهای زبان Python را بشناسیم
گفتیم که سادگی پایتون، یکی از نقاط قوت و دلایل محبوبیت آن است. اما آیا این سادگی، می‌تواند به معنای محدود بودن امکانات و قابلیت‌های این زبان برنامه‌نویسی باشد؟ به هیچ عنوان! ناسلامتی پایتون زبان برگزیدهٔ علم داده (Data Science)، يادگیری ماشین (Machine Learning) و هوش مصنوعی (Artificial Intelligence یا AI) و کلی کارهای پیچیدهٔ دیگر است! پس اجازه بدهید تا کاربردهای پایتون را در چند گروه اصلی تفکیک کنیم:
- آنالیز داده و یادگیری ماشین
- توسعه وب و طراحی وبسایت
- تست نرم‌افزار و پروتوتایپینگ
- اتوماسیون و اسکریپت‌نویسی
- کدنویسی برای صنعت بازی
آنالیز داده و یادگیری ماشین با پایتون
سالهاست که زبان برنامه نویسی پایتون، پای ثابت Data Science یا همان علم داده بوده است. به عبارت دیگر استفاده از پایتون در داده کاوی یا Data Mining یکی از کاربردهای تخصصی زبان Python به شمار می‌رود و این ماجرا از توانایی فوق‌العادهٔ پایتون در تحلیل داده‌های عددی و محاسبات آماری آب می‌خورد. از آنطرف هم، هیچ دانشمند داده یا به اصطلاح دیتا ساینتیستی را به کشتی گرفتن با سینتکس (Syntax) دشوار سایر زبان‌ها مجبور نمی‌کند.
یعنی کدنویسی با زبان پایتون، به مراتب ساده‌تر از کدنویسی با سایر زبانهای قدرتمند و جاافتاده‌ای مثل جاوا و ++C است و قید و بندهای به مراتب کمتری برای شخص برنامه‌نویس دارد. علاوه بر آنالیز داده، قدرت پایتون در به تصویر کشیدن اطلاعات عددی (Data Visualization) یا ساخت الگوریتم‌های یادگیری ماشین (Machine Learning) هم مزید بر علت است. بنابراین استفاده از پایتون در داده کاوی، عملا منطقی‌ترین انتخاب ممکن برای فعالان این وادی محسوب می‌شود.
توسعه وب با پایتون
یکی دیگر از دلایل محبوبیت زبان پایتون، قابلیت‌های آن برای توسعه وب (Web Developement) یا به عبارتی طراحی وبسایت است. البته وقتی از طراحی وبسایت با پایتون صحبت می‌کنیم، منظورمان بخش پنهان ماجراست. یعنی کلیهٔ فعل و انفعالاتی که زیر پوست وبسایت یا به قولی Back-end یا Server Side رخ می‌دهد و ربطی به طراحی ظاهر وبسایت یا همان Front-end ندارد.
از رد و بدل کردن داده با سرورها و تأمین امنیت وبسایت، تا پردازش اطلاعات و اتصال دیتا‌بیس‌ها و مسیریابی برای URLها، زبان Python برای توسعهٔ وب زبان ایده‌آلی است. خصوصا وقتی که پای فریمورکهای قدرتمندی مثل Django و Flask در میان باشد که مخصوص همین کار ساخته شده‌اند.
تست نرم‌افزار با پایتون
از نشانه‌های یک زبان برنامه‌نویسی خوش‌ساخت و توانمند مثل زبان پایتون، قابلیتش در تست نرم‌افزار و نمونه‌سازی یا به اصطلاح پروتوتایپینگ Prototyping است. پروسه‌ای که رکن اساسی صنعت تولید نرم‌افزار Software Developement محسوب می‌شود و عصای دست معماران و مهندسین نرم‌افزار است. تست نرم‌افزارهای جدید، در آوردن باگ‌های نرم‌افزار و یا ایجاد کنترل‌های دقیق روی بخش‌های مختلف نرم‌افزار، از جمله کارهایی هستند که با دو ابزار مرسوم پایتون مثل Green و Requestium با سهولت تمام انجام می‌شوند.
اتوماسیون و اسکریپت نویسی با پایتون
یکی از شروط لازم برای موفقیت و برتری یک نرم‌افزار، برخورداری از یک کد بهینه و همچنین وجود اتوماسیون در الگوریتم‌ها و کارهای تکراری است. درست مثل یک کمپانی یا بیزنس موفق که پروسه‌ها و روتین‌های تکراری را اتوماسیون کرده و بازدهی و بهره‌وری و در نهایت سودآوری بیشتری نسبت به رقبایش دارد. اینجاست که زبان Python یکی دیگر از شگردهایش را به نمایش می‌گذارد. نوشتن اتوماسیون یا به قولی اسکریپت‌نویسی با پایتون، بسیار سرراست است.
اتوماسیون با زبان پایتون، می‌تواند هم در تولید نرم‌افزار و هم در عملیات روتین یک کمپانی یا حتی کارهای روزمرهٔ فردی نقش مهمی ایفا کند. بررسی خطاهای نرم‌افزاری در چندین فایل به صورت همزمان، تبدیل فایل‌ها به فرمت‌های دیگر، انجام عملیات ریاضی روی حجم بالایی از اطلاعات و حذف داده‌های تکراری، بخشی از فواید اتوماسیون با پایتون هستند. و اما در مورد کارها یا به عبارتی taskهای روزمره، می‌توان به تغییر نام فایل‌ها، جستجو و دانلود محتوای دلخواه از اینترنت، یا ارسال ایمیل به مشتریان در زمانبندی‌های تعیین شده، نمونه‌هایی از کاربردهای Scripting با زبان Python هستند.
ساخت بازی با پایتون
امروزه وقتی از بازی‌سازی یا Game Developement صحبت می‌شود، خواه ناخواه به دو پلتفرم مشهور یعنی Unity و Unreal Engine فکر می‌کنیم. یعنی مسیر کسی که برنامه‌نویسی را برای ورود به صنعت بازی در پیش می‌گیرد، تا حد زیادی روشن است. خوبی ماجرا اینجاست که زبان Python در صنعت گیم هم به کار می‌آید و حتی در عناوین مشهوری مثل Battlefield 2 و یا Pirates of the Carabbean استفاده شده است.
شاید پایتون سرعت بالای #C را در اجرای کد نداشته باشد، اما از نظر سرعت نوشتن و بسط دادن کد، قطعا برتر است. دلیلش هم انعطاف فوق‌العادهٔ زبان Python و همچنین سرراست بودنش برای توسعه‌دهندگان است. مواردی که نام می‌بریم تعدادی از فریمورکهای توانمند پایتون برای بازی‌سازی هستند:
- Pygame
- PyKyra
- Pyglet
- PyOpenGL
- Kivy
- Panda3D
- Cocos2D
- Python-Ogre
- Ren’Py
چرا پایتون؟ مزایای پایتون چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، لابد حکمتی در کار است که زبان Python تا به این اندازه محبوب و پرکاربرد شده و بازار کار درست و درمانی پیدا کرده است. تعدادی از مهمترین مزایای پایتون عبارتند از:
سینتکس ساده و خوانا
سینتکس (Syntax) پایتون به عنوان یک زبان سطح بالا، بیشترین شباهت را به زبان آدمیزاد دارد و به همین دلیل، خواندن و نوشتنش ساده است. در نتیجه ایجاد پروژه‌های جدید یا ارتقا و تکمیل پروژه‌های موجود با زبان پایتون، به مراتب ساده‌تر از سایر زبان‌هاست.
ایده‌آل برای مبتدی‌ها
این مورد، در واقع نتیجهٔ همان مزیت قبلی است. سینتکس سادهٔ پایتون، پیچیدگی کد را تا جای ممکن کاهش می‌دهد و آموزش این زبان را برای افراد مبتدی راحت می‌کند. به همین دلیل است که امروزه به افراد تازه‌کار توصیه می‌شود، ورودشان را به دنیای برنامه‌نویسی، با پایتون کلید بزنند.
منبع باز بودن
بدون تردید منبع باز یا Open-source بودن زبان Python یکی دیگر از دلایل شهرت و محبوبیتش است. این ویژگی باعث شده که کدهای پایتون در اختیار تعداد زیادی از برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان قرار بگیرد. و این اتفاق به توسعه و تکامل پرشتاب آن زبان و وفور منابع آموزشی منتهی می‌شود. کافیست نگاهی به همان فریمورکهای متعدد پایتون برای ساخت بازی بیندازید. فکر می‌کنید کسی غیر از خود کاربران و برنامه‌نویسان زبان پایتون آنها را ساخته‌اند؟
ماژول‌ها و کتابخانه‌های بیشمار
همین منبع باز بودن زبان Python باعث شده که بیشمار Library و Module و Framework توسط توسعه‌دهندگان سوم‌شخص (افرادی غیر از تیم اصلی پایتون) در سرتاسر دنیا ساخته شود. این فراوانی در ابزار، آزادی عمل و بهره‌وری برنامه‌نویسان را به شدت افزایش می‌دهد. امروزه می‌توان با آشنایی کافی با تعدادی از کتابخانه‌ها و ماژول‌های مهم در زبان پایتون، یک پروژهٔ سنگین را بدون نوشتن هزاران خط کد آماده، انجام داد. کدنویسی کمتر، زندگی بهتر!
دیپلماسی خوب با سایر زبان‌ها
یکی از مزایای پایتون برای برنامه‌نویسان باتجربه، امکان گریز زدن به سایر زبانهای برنامه‌نویسی است. یعنی می‌توان بر فرض مثال، بخشی از کد را به زبان ++C یا C نوشت و به هیچ مانعی برنخورد. خصوصیت منحصربفردی که برای پروژه‌های سنگین و تیم‌های بزرگ، به شدت به کار می‌آید و در رسیدن سریعتر به اهداف پروژه، نقش پررنگی ایفا می‌کند. جالب اینجاست که عکس این ماجرا هم صادق است. یعنی می‌توانیم تکه‌ای از کد را که به زبان پایتون نوشته‌ایم، داخل یک زبان دیگر مثل ++C قرار دهیم و نیازی به ایجاد تغییرات فاحش نداشته باشیم.
توسعهٔ زبانهای جدید
پایتون علاوه بر روابط خوب با زبانهای برنامه‌نویسی مشهور، ابزاری برای تولید یک سری زبان جدید مثل Cobra و CoffeeScript و Go شده است که سینتکس کاملا مشابهی با پایتون دارند. بنابراین یادگیری پایتون، مصداق یک تیر و چند نشان است.
عیب‌یابی ساده
همانطور که اشاره کردیم، زبان پایتون یک زبان مفسری (Interpreted) است و رفع اشکالات برنامه یا به قولی پروسهٔ دیباگ کردن (Debug) با آن آسان است. این از آنجا آب می‌خورد که زبانهای مفسری، خط به خط اجرا یا Run می‌شوند و رفع اشکالشان از زبانهای کامپایلری که به یکباره اجرا می‌شوند ساده‌تر است.
یک سوپرابزار رایگان برای همه
پایتون کاملا رایگان است و علاوه بر شرکت‌های بزرگ، هر شخص و کمپانی کوچکی هم از عهدهٔ کار با آن برمی‌آید و به بیشمار منابع آموزشی و ابزارهای رایگان دسترسی دارد. از آن طرف، پایتون روی تمام سیستم‌عامل‌های اصلی کار می‌کند . می‌خواهد ویندوز و لینوکس و مک باشد یا آی اُ اِس و اندروید.
جامعهٔ بزرگ برنامه‌نویسان
یکی دیگر از مزایای پایتون، برخورداری از طرفداران زیاد و داشتن یک جامعهٔ پویاست. مزیتی که تا حدود زیادی مدیون منبع باز بودنش است. به لطف همین جمعیت فعال، علاوه بر وفور ابزار و کتابخانه و ماژول‌های کاربردی، فروم‌ها و پاتوق‌های برنامه‌نویسان پایتون همیشه پررونق است. یعنی اگر در جریان یک پروژه به مشکلی خوردیم و گره‌ای در کارمان افتاد، راهکار را به سرعت پیدا خواهیم کرد. واقعیت اینست که پیشرفت سریع در برنامه‌نویسی، با راهنمایی و حمایت افراد باتجربه، خیلی سریعتر اتفاق می‌افتد.
زبان برنامه نویسی پایتون چه معایبی دارد؟
در کنار مزایایی متعددی که در بالا گفتیم، بد نیست که به تعدادی از معایب پایتون هم اشاره کنیم. البته خیالتان راحت! چون این معایب اندک در برابر قابلیت‌ها و نقاط قوت زبان پایتون، چندان به چشم نمی‌آیند. اما با این حال دانستن آنها هم خالی از لطف نیست.
سرعت اجرا در قیاس با رقبای سریعتر
به عنوان یک زبان Interpreted که کدش به صورت خط به خط اجرا می‌شود، پایتون هیچگاه به سرعت بالای یک زبان کامپایلری مثل #C نمی‌رسد. اما این تفاوت سرعت، فقط در پروژه‌های خیلی خاص اهمیت می‌یابد. مثل نوشتن یک سیستم عامل یا هر پروژه‌ای که فاکتور سرعت، اولویت بسیار بالایی در آن داشته باشد.
برای اپ‌های موبایل انتخاب بهینه‌ای نیست
هرچند که زبان Python از عهدهٔ برنامه‌نویسی برای اندروید و iOS بر می‌آید، اما برای کسی که هدف اصلی‌اش اپ‌نویسی موبایل باشد، انتخاب‌های بهتری هم هست.
اشتهای زیاد برای حافظه
یکی از معایب پایتون، عدم استفادهٔ بهینه از حافظه است. دلیلش هم به مقولهٔ Data-type ها برمی‌گردد. به عبارت دیگر در سینتکس زبان پایتون، سخت‌گیری کمتری در خصوص تعریف نوع متغیرها وجود دارد. پیامد این انعطاف بالا، مصرف بیشتر حافظه RAM به ازای هر متغیر است. البته این ماجرا راه‌کارهایی هم دارد و چیزی نیست که در هر پروژه‌ای محسوس باشد.
ناتوان در برابر دیتابیس‌های خیلی بزرگ
اینطور که پیداست، امکانات پیش فرض پایتون، برای لایهٔ دسترسی به دیتابیس یا Database Access Layer چندان پخته و کارامد نیست. به همین دلیل، شرکت‌های بزرگ که از دیتابیس‌های پیچیده و عظیم‌الجثه‌ای استفاده می‌کنند، برای توسعه یا ارتباط با دیتابیس‌های خود، ابزارهای دیگری را انتخاب می‌کنند.
بین نسخه های مختلف زبان پایتون کدام بهتر است؟
سالهاست که در دوران نسخهٔ سوم زبان پایتون یعنی Python 3 به سر می‌بریم. اما هنوز هم استفادهٔ برخی شرکت‌ها از پایتون ۲ به قوت خود باقی است. راستش را بخواهید، پایتون ۲ با وجود قدیمی‌تر بودن، در یک سری کاربردهای خاص، هنوز هم عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد و تغییر کد از نسخهٔ ۲ به ۳ کار چندان ساده‌ای هم نیست. با این حال، دلایل مختلفی برای برتری پایتون ۳ وجود دارد و به برنامه‌نویسان جدید، توصیه می‌کنیم، به عقب برنگردند و آموزش پایتون را با نسخهٔ ۳ آغاز کنند. برخی از این دلایل عبارتند از:
- پایتون ۳ از نظر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به مراتب تکامل‌یافته‌تر است.
- نسخه پایتون ۲ از روزگار اوجش را سپری کرده و از ۲۰۲۰ به این طرف، اتفاق تازه‌ای در موردش نمی‌افتد.
- زبان برنامه نویسی پایتون ۳ یکی از روبه رشد‌ترین زبانهای برنامه‌نویسی حال حاضر دنیاست.
- سینتکس پایتون ۳ به مراتب سرراست‌تر از نسخهٔ قبلی است.
- تقاضا در بازار کار برای پایتون ۳ به مراتب بیشتر است.
مقایسه نسخه ۲ و نسخه ۳ پایتون
معرفی ۵ فریم ورک مهم در زبان پایتون
بدون شک تعدد فریمورکهای کارامد، روی محبوبیت یک زبان برنامه نویسی تاثیرگذار است. خوشبختانه زبان پایتون از ناحیه‌ٔ فریمورکهای جالب و قدرتمند هیچ کم و کاستی ندارد و در ادامه به ۵ مورد از آنها اشاره خواهیم کرد.
Django
جَنگُو جزو فریمورکهای فول استک Full Stack زبان پایتون است و اگر هدف توسعهٔ وب باشد، نمی‌توان از قابلیت‌های کامل و جامع آن غافل شد.
Flask
فلَسک هم یکی دیگر از فریمورکهای سبک پایتون برای توسعهٔ وب است. معماری ماژولار و امکانات سرراستی دارد و برای توسعه وب‌اپلیکیشن‌ها فوق‌العاده کارامد است.
Kivy
یکی از فریمورکهای محبوب پایتون که تخصصش ساخت نرم‌افزارهایی با رابط کاربری مولتی‌تاچ است. بنابراین برای توسعهٔ بازی یا اپلیکیشن برای موبایل، تبلت و حتی‌دسک‌تاپ‌هایی که نمایشگر تاچ دارند به کار می‌آید.
Web2Py
وب تو پای یکی دیگر از فریمورکهای قدرتمند پایتون محسوب می‌شود که IDE مخصوص خودش را دارد. یعنی یک ادیتور آنلاین دارد که روی هرکدام از مرورگر‌های معروف مثل Chrome یا Firefox قابل استفاده است.
فرصت های شغلی و بازار کار پایتون چطور است؟
زبان برنامه نویسی پایتون بعد از جاوا اسکریپت، دومین زبان برنامه‌نویسی محبوب دنیاست. پس خیالتان راحت که یک پایتون‌کار باتجربه (یا حتی تازه‌کار!) دغدغهٔ استخدام و درآمد درست و حسابی نخواهد داشت. بازار کار پایتون در تمام دنیا و بخصوص کشورهای توسعه‌یافته، بازار بسیار داغی است و برنامه‌نویسان پایتون، میانگین دستمزد بالاتری نسبت به برنامه‌نویسان سایر زبان‌ها دارند.
برای مثال در ایالات متحده، یک برنامه نویس زبان پایتون، ساعتی ۳۰ دلار و سالانه در حوالی ۶۵ هزار دلار دستمزد می‌گیرد. این رقم برای یک فرد تازه‌کار مقداری زیاد و غبطه برانگیز است! عددی که برای یک پایتون‌کار باتجربه، به بیش از ۹۰ هزار دلار در سال می‌رسد.
اگر هم به ردهٔ دانشمندان داده (Data Scientist) و متخصصان یادگیری ماشین را مبنا بگیریم، اعدادی در حوالی ۱۳۰ هزار دلار را خواهیم دید. یا مثلا در بریتانیا، یک پایتون‌کار صفر کیلومتر در کمترین حالت سالی ۴۵ هزار پوند و یک برنامه‌نویس خبره ۸۰ هزار پوند دستمزد می‌گیرد.
اما آیا بازار کار پایتون در ایران به این میزان جذابیت هست یا خیر؟ با بررسی تعدادی از پلتفرم‌های کاریابی در ایران، می‌تواند گفت که پاسخ مثبت است. در ایران هم بسته به تجربه و جایگاه برنامه‌نویس و نوع پروژه و قرارداد، با درآمدهای ماهانهٔ متفاوتی طرف هستیم که در بازه‌ای بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان قرار می‌گیرند.
یادگیری زبان پایتون را از کجا شروع کنم؟
یادگیری پایتون هم مانند تمام زبانهای برنامه‌نویسی، نیازمند صبر و حوصلهٔ کافی است. خوشبختانه مسیر یادگیری پایتون، حتی برای افراد صفرکیلومتر که تا به حال هیچ تجربه‌ای در کدنویسی نداشته‌اند، مسیر به نسبت سرراستی است. وجود منابع متنی و ویدیویی بیشمار در وبسایت‌ها و یوتیوب، پروسهٔ یادگیری را راحت می‌کند و در عین حال، باعث سرگیجهٔ افراد مبتدی می‌شود. پس توصیه می‌کنیم که یا از تجربهٔ برنامه‌نویسان کهنه‌کار استفاده کنید یا دست‌کم، فهرست و ترتیب سرفصل‌های مهم پایتون را در نظر بگیرید.
مرحلهٔ صفر) یادگیری مبانی برنامه‌نویسی و سینتکس پایتون
- انواع داده‌ها و متغیرها (int, float, list, boolean و …)
- اعمال ریاضی (چهار عمل اصلی و انواع عملگرهای منطقی و مقایسه‌‌ای)
- حلقه‌ها (While, For و …)
- شرط‌ها (if و else)
آموختن موارد بالا، فنداسیون برنامه‌نویسی است و در تمام زبانهای برنامه‌نویسی به دردمان می‌خورد. یعنی در سایر زبان‌ها هم، کم و بیش همین اعمال و دستورات را خواهیم دید. منتها با سینتکس متفاوت برای هر زبان. در این مرحله، شما توانایی کدنویسی را بدست آورده‌اید. فقط کافیست تا جای ممکن تمرین کرده و مسائل کوچک را حل نمایید تا تمام مفاهیم بنیادی مرحلهٔ صفر، ملکهٔ ذهنتان شود.
مرحلهٔ ۱) یادگیری مفاهیم برنامه‌نویسی شی‌گرا در پایتون
- طرز استفاده و ایجاد Class و Object در پایتون
- آشنایی با مفهوم Inheritance یا وراثت در بین آبجکت‌ها
- درک ماهیت method ها و شیوهٔ ایجاد یا تغییر (Override) آنها
- آشنایی با مفاهیمی مثل encapsulation و polymorphism و …
در پایان مرحلهٔ ۱ کدنویسی به صورت شی‌گرا را درک می‌کنیم و نگاه متفاوتی نسبت به برنامه‌نویسی رویه‌ای یا به اصطلاح Procedural پیدا خواهیم کرد. برنامه‌نویسی رویه‌ای، نگاهی قدیمی‌تر و سنتی‌تر به برنامه‌نویسی است و به نوعی، نیاکان برنامه‌نویسی شی‌گرا محسوب می‌شود.
- ۲) آشنایی با سوکت پروگرمینگ در پایتون (Socket Programming)
- ۳) آموزش برنامه‌نویسی همزمان در پایتون (Concurrent Programming)
- ۴) فراگیری انواع Data Structure و Algorithm
- ۵) ورود به قلمروی پایتون فوق‌پیشرفته!
چرا زبان پایتون را یاد بگیریم؟
زبان برنامه نویسی پایتون، یک زبان جذاب و آسان، و در عین حال توانمند و انعطاف‌پذیر است. نیرویی جدید در قلمروی برنامه‌نویسی که به سرعت پیشرفت می‌کند و جایگاهش را در انواع و اقسام پروژه‌ها تثبیت می‌نماید. از توسعهٔ وب یا ساخت بازی، تا هوش مصنوعی، آنالیز داده و داده‌آمایی، اتوماسیون، یادگیری ماشین یا بسیاری کاربردهای دیگر. به لطف قابلیت‌های زیاد و دسترسی به فریم‌ورک‌ها و کتابخانه‌های گسترده و افزایش تمایل کسب و کارها، بازار کار پایتون روز به روز بهتر می‌شود و نیاز به متخصصین آن پررنگ‌تر. دوره پایتون ایران‌لرن به عنوان بخشی از رشتهٔ برنامه‌نویسی، به شکلی عملی و پروژه‌محور پیش می‌رود و سعی دارد بهینه‌ترین مسیر یادگیری را برای علاقمندان فراهم کند.
