آموزش گوگل تگ منیجر به‌صورت جامع و کاربردی

گرداندن سایت، بدون کمک ابزارهای مختلف نشدنی است! شاید برای کسب اطلاعات مختلف راجع به جنبه‌های مختلف سایتتان، نیاز به چندین و چند ابزار مختلف داشته باشید.

برای اینکه هر ابزار به‌درستی کار کند، باید تکه کدی به کدهای سایت افزوده شود؛ اما وقتی تعداد ابزارها زیاد شود و به‌دنبال آن مجبور شوید کلی تگ (تکه کد) به سایت بیفزایید، با چالش‌های گوناگونی مواجه خواهید شد.

گوگل تگ منیجر، ابزاری است که مانع پیش آمدن این چالش‌ها می‌شود. در این مقاله، خواهیم فهمید که طرز کار این ابزار چگونه است و چه فوایدی دارد. همچنین اجزای تشکیل‌دهندۀ آن را می‌شناسیم و آموزش ساخت تگ با استفاده از آن را برررسی خواهیم کرد.

بیایید ابتدا ببینیم اصلاً با چه چیزی طرف هستیم!

گوگل تگ منیجر چیست و چطور کار می‌کند؟

Google Tag Manager که به‌اختصار به آن GTM هم گفته می‌شود، یک پلتفرم مرکزی برای مدیریت تمام تگ‌های موجود روی سایت، مثل تگ‌های بازاریابی است. اجازه دهید طور دیگری توضیح دهیم:

فرض کنید خانه‌ای دارید با حیاطی بسیار بزرگ. این حیاط بزرگ، باغچه‌ای ندارد، اما در عوض، صدها گلدان دارید که در آن‌ها گیاهان زینتی مختلف پرورش می‌دهید. برای حفظ شادابی این گیاهان، لازم است به هر گلدان جداگانه رسیدگی کنید.

باید هرکدام را جداگانه آب بدهید و کود پایشان بریزید؛ همچنین، پروسۀ تعویض خاک و سم‌پاشی هم ممکن است بسیار طولانی شود. حالا اگر باغچه داشتید اوضاع چطور بود؟ مسلماً کارتان راحت‌تر بود. چون همۀ گل‌ها و گیاهان در یک خاک واحد قرار داشتند و سرعت آبیاری، تعویض خاک، کوددهی و… بالاتر می‌رفت.

حالا بیایید این باغچه را با گوگل تگ منیجر مقایسه کنیم. وقتی سایت داشته باشید و بخواهید از ابزارهای مختلف برای سنجش مسائل  گوناگون در سایتتان استفاده کنید، باید تگ هرکدام را روی سایت قرار دهید. درست مثل رسیدگی به گیاهان، وقتی قرار باشد تگ هر ابزار را جداگانه داخل سایت قرار دهید، زمان زیادی از شما گرفته خواهد شد.

اینجا است که GTM مثل یک قهرمان وارد می‌شود. این ابزار گوگل که رایگان است، مثل یک هاب مرکزی برای تمام تگ‌ها عمل می‌کند؛ یعنی به‌جای اینکه تکه کد مربوط به هر ابزار را جداگانه در میان کدهای سایت جا دهید، فقط کافی است تگ GTM را در کد سایت قرار دهید.

می‌توان این‌طور گفت: گوگل تگ منیجر یک ظرف بزرگ است که میزبان تمام تگ‌های موردنیاز شما و سایتتان خواهد بود. این ظرف در سایت قرار می‌گیرد و به تگ‌های درونش کمک می‌کند در هنگام نیاز کارشان را انجام دهند.

پس از وارد کردن تکه کد مربوط به گوگل تگ منیجر در سایت، برای افزودن و مدیریت تگ‌های دیگر، باید سراغ رابط کاربری این ابزار که اتفاقاً بسیار کاربرپسند است بروید! خلاصۀ کلام اینکه بدون دستکاری کدهای سایت و طی کردن فرایندهای پیچیده، می‌توانید از هر ابزار واسطی که می‌خواهید استفاده کنید. تنها باید تگ آن ابزار را در داشبورد مدیریتی گوگل تگ منیجر اضافه کنید.

در بخش بعدی، راجع به اجزای تشکیل‌دهندۀ این ابزار کاربردی صحبت خواهیم کرد.

اجزای تشکیل‌دهندۀ گوگل تگ منیجر

Google Tag Manager، از 3 جزء اصلی تشکیل شده است. اجزایی که هرکدام وظیفه‌ای مشخص برعهده دارند.

تگ‌ (Tag)

اولین و مهم‌ترین بخش تشکیل‌دهندۀ GTM، تگ است. تکه‌ کدهای جاوا اسکریپت که به‌منظور دنبال کردن رویدادهای مختلف روی سایت قرار می‌گیرند.

همان‌طور که گفتیم، این ابزار یک هاب مرکزی برای تمام تگ‌هایی است که می‌خواهیم روی سایت فعالیت کنند.

هاتجر را در نظر بگیرید. این ابزار، اطلاعاتی ارزشمند در رابطه با نحوۀ گشت‌وگذار کاربران در سایت ارائه می‌کند. خب قاعدتاً عملکرد هاتجر و تمام ابزارهای مشابه، نیازمند جمع‌آوری داده از بازدیدکنندگان سایت است. برای اینکه این ابزارها بتوانند داده جمع کنند، تکه کدی (همان تگ) منحصر‌به‌فرد ارائه می‌کنند که باید بین کدهای سایت قرار بگیرد و اطلاعات جمع کند.

گوگل تگ منیجر هم برای اینکه بتواند کار خودش را انجام دهد، یک تگ ارائه می‌کند که باید داخل کدهای سایت جا بگیرد. در واقع، این تگ سایت را به رابط کاربری و داشبورد مدیریتی این ابزار متصل می‌کند؛ جایی که می‌توانید تگ‌های دیگر را بدون دستکاری کدهای سایت مدیریت کنید.

محرک (Trigger)

چه زمانی تگ باید فعال شود؟ مثلاً وقتی تگی برای رصد کردن کلیک‌های کاربران می‌سازید، GTM چطور متوجه می‌شود چه زمانی باید آن تگ را فعال کند؟

محرک‌ها یا Triggers، این وظیفه را دارند که زمان فعال شدن هر تگ را مشخص کنند. مثلاً اگر تگی ساخته‌اید که قرار است نرخ تبدیل بازدیدکنندگان را محاسبه کند، تکمیل فرایند پرداخت Trigger یا محرک آن خواهد بود؛ هر بار که بازدیدکننده‌ای پول پرداخت می‌کند، قاعدتاً به مشتری تبدیل شده است، پس این کار محرکی است برای فعال کردن تگ مربوطه!

از بین رایج‌ترین محرک‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بازدید صفحه
• کلیک روی لینک
• پر کردن فرم
• عمق اسکرول کردن صفحه
• مدت زمان صرف‌شده روی هر صفحه
• کلیک روی دکمه

پس اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم، محرک یا Trigger، عاملی است که باعث فعال‌سازی هر تگ می‌شود.

متغیر (Variable)

خب فهمیدیم تگ‌ها تکه‌کدهایی هستند که امکان رصد و اندازه‌گیری اتفاقات ریزودرشت روی سایت‌ را فراهم می‌کنند و باید به کد اصلی سایت اضافه شوند. البته با وجود GTM، فقط کافی است تگ این ابزار را به سایت اضافه کنید و باقی تگ‌ها را از محیط آن مدیریت کنید.

همچنین دانستیم تگ‌ها از طریق محرک‌ها متوجه می‌شوند که چه زمانی باید عمل کنند؛ یعنی به بیانی، Trigger شرط فعالیت تگ است.

حالا متغیر یا Variable چیست؟

این جزء از گوگل تگ منیجر، شامل اطلاعات تکمیلی‌ای است که GTM برای فعال‌سازی هر تگ لازم دارد. می‌توان گفت معروف‌ترین نوع متغیرها، UA Number یا Tracking ID Number برای تگ‌های مربوط به گوگل آنالیتکیس است.

اما اصلاً چه لزومی به استفاده از این ابزار وجود دارد؟

چرا باید از گوگل تگ منیجر استفاده کنیم و چه کاربردهایی دارد؟

اول از همه این را بگوییم، هیچکس شما را مجبور نمی‌کند که سراغ گوگل تگ منیجر بروید! همان طور که مختارید در حیاطتتان به‌جای باغچه گلدان قرار دهید، می‌توانید بدون استفاده از GTM، تگ ابزارهای مختلف را به سایتتان اضافه کنید.

اما خب، این کار اصلاً عاقلانه نیست!

یکی از مهم‌ترین فواید گوگل تگ منیجر این است که کمترین دستکاری در کدهای سایت صورت می‌پذیرد. اگر اندک دانشی نسبت به دنیای کدنویسی داشته باشید، می‌دانید که زیاد شدن تگ‌ها یا همان تکه‌ کدها، می‌تواند روی عمکلرد سایتتان اثر منفی بگذارد!

فرض کنید سایتی در حوزۀ سلامت دارید. همان طور که در مقدمه هم گفتیم، برای بهبود عملکرد سایت، نیاز به ابزارهای واسطۀ مختلف پیدا می‌کنید. برای اتصال این ابزارها به سایتتان، باید تگ‌های آن‌ها را در میان کدهای تشکیل‌دهندۀ سایت قرار دهید. مثلاً اگر قرار باشد از 10 ابزار استفاده کنید، باید 10 تگ به سایت اضافه کنید. این کار تاثیر قابل‌توجهی روی سرعت سایت می‌گذارد؛ ساده بگوییم، سایتتان کند می‌شود.

اصلاً فرض می‌گیریم که فقط از گوگل آنالیتیکس به‌عنوان ابزار کمکی استفاده می‌کنید. اگر بخواهید 5 رویداد در این ابزار تعریف کنید که قرار باشد در سایت اندازه‌گیری شوند، باز هم باید 5 تگ به سایت اضافه کنید!

در عوض، با استفاده از GTM، تنها یک تگ روی سایت قرار می‌گیرد که همان تگ یا کد جاوا اسکریپت این ابزار است. باقی تگ‌ها در داشبورد این ابزار ساخته‌وپرداخته می‌شوند؛ در نتیجه، سایت با کاهش سرعت مواجه نمی‌شود. احتمالاً می‌دانید که سریع بودن سایت تا چه حد برای موتورهای جست‌وجو و مهم‌ترینشان گوگل اهمیت دارد.

با استفاده از GTM، بسته به تگ‌هایی که در آن تعریف کرده‌اید، می‌توانید تقریباً هرچیزی را در سایتتان رصد کرده و اندازه بگیرید. از رفتار کاربران گرفته تا میزان کلیک روی هر لینک!

موارد زیر، از جملۀ مهم‌ترین کاربردهای این ابزار هستند:

• محاسبه میزان کلیک روی لینک‌ها؛
• محاسبۀ میزان کلیک روی دکمه‌ها؛
• رصد میزان پر کردن فرم‌ها؛
• محاسبۀ نرخ تبدیل؛
• دنبال کردن سبد خرید هر کاربر؛
• زیر نظر داشتن افزودن هر محصول به سبد خرید توسط کاربران؛
• زیر نظر داشتن حذف محصولات از سبد خرید هر کاربر؛
• محاسبۀ دانلود فایل‌های موجود روی سایت؛
• بررسی و رصد کردن رفتار کاربران در اسکرول کردن صفحه؛
• محاسبۀ بازدید ویدئو؛
• سنجش عملکرد Call to Action؛
• رصد جوانب مختلف رویدادها و کمپین‌های مختلف.

بنابراین، اگر می‌خواهید اطلاعات لازم برای ابزارهای بازاریابی، تحلیلی و پشتیبانی را بدون ایجاد اختلال در عملکرد سایتتان فراهم کنید، بهتر است سراغ گوگل تگ منیجر بروید. البته که GTM بدون رقیب هم نیست، اما قطعاً بهترین آن‌ها است!

چرا بهترین است؟ شاید بررسی نقاط قوت این ابزار پاسخ این سؤال را بدهد.

فواید استفاده از گوگل تگ منیجر

احتمالاً با خواندن مقاله تا به اینجا، خودتان متوجه بسیاری از فواید این ابزار خارق‌العاده شده باشید. ما هم برای اینکه مقاله‌ای کامل و درخور تقدیمتان کنیم، بخشی را به بررسی مزایای Google Tag Manager اختصاص دادیم:

• کاهش وابستگی به دولوپرها: اگر از این ابزار استفاده نکنید، برای افزودن هر تگ به وب‌سایت، نیاز به دولوپرها خواهید داشت. گرچه استفاده از GTM هم نیازمند داشتن دانش فنی حداقلی است، اما کار بسیار ساده‌تر می‌شود و لازم نیست زمان زیادی را منتظر خالی شدن وقت این قشر پرمشغله بمانید.
• مدیریت تگ‌ها در فضایی واحد: این مزیت، مخصوصاً وقتی با تگ‌های زیاد سروکار داشته باشید خیلی به‌ چشم می‌آید. می‌توانید هر تگی که مدنظرتان است را در رابط کاربری GTM مدیریت کنید.
• رایگان بودن: برای بهره بردن از امکانات گوگل تگ منیجر، نیازی به پرداخت هیچگونه هزینه وجود ندارد؛ فقط باید یک اکانت گوگل (جیمیل) داشته باشید.
• تگ‌های پیشفرض: تگ عموم ابزارهای پراستفاده، به‌صورت پیشفرض در داشبورد GTM یافت می‌شوند. مثلاً اگر قصد افزودن تگی مربوط به گوگل آنالیتکیس را داشته باشید، می‌توانید از داخل برنامه نوع تگ را مشخص کنید.
• پشتیبانی از همۀ انواع تگ‌ها: جدا از تگ‌های پیشفرض که مربوط به ابزارهای معروف و شناخته‌شده هستند، می‌توانید تگ انواع ابزارهای مختلف را به GTM اضافه کنید. مثلاً اگر قصد استفاده از یک ابزار تحلیل ایرانی را دارید که تگ آن در محیط کاربری این ابزار یافت نمی‌شود، می‌توانید در بخش Custom Tags کد مربوط به آن را اضافه کنید.

• امنیت بالا: گوگل به‌صورت خودکار تگ‌های ورودی را اسکن می‌کند تا مطمئن شود آن‌ها از نظر امنیتی مشکلی ندارند؛ یعنی خیالتان راحت است که سایتتان اسیر هکرها و بدافزارهای شیطانی‌شان نخواهد شد.
• رابط کاربری ساده و کاربرپسند: یکی دیگر از مزایای GTM، داشبورد مدیریتی آن است که خوشایند اکثر کاربرانشان را به دنبال دارد.
• محدود نبودن به ابزارهای گوگل: همان طور که بالاتر هم گفتیم، این ابزار از تگ انواع ابزارها پشتیبانی می‌کند و محدود به ابزارهای گوگل نیست. در بین شناخته‌شده‌ترین ابزارهای غیرگوگلی که می‌توانند با کمک GTM کار خود را انجام دهند، باید به Linkedin Insight، Hubspot، Mixpanel، Facebook Pixel و Hotjar اشاره کرد.
• تست و دیباگ تگ‌ها: قبل از اینکه هر تگ را وارد میدان جنگ کنید، می‌توانید چگونگی عملکرد آن را در محیط GTM بررسی کنید. به این ترتیب، اگر مشکلی در کار باشد، می‌توانید قبل از اجرای تگ روی سایت آن را برطرف کنید.

تا اینجای نوشته چندباری به گوگل آنالیتیکس اشاره کردیم. بسیاری به اشتباه، این ابزار را با GTM یکی می‌دانند!

تفاوت گوگل تگ منیجر و گوگل آنالیتکیس در چیست؟

خیلی سرراست بگوییم. گوگل تگ منیجر اطلاعات لازم را جمع‌آوری و به Google Analytics ارسال می‌کند. تنها کاربرد GTM همین است و هیچ خبری از هیچگونه گزارش تحلیلی در کار نیست. در واقع،Google Tag Manager یک پل است که به‌عنوان گذرگاه داده‌ها از سایت و اپلیکیشن به گوگل آنالیتکیس عمل می‌کند.

در طرف مقابل، گوگل آنالیتکیس، در نقش یک ابزار تحلیلی، وظیفۀ بررسی اطلاعات کسب‌شده و ارائۀ گزارش‌های مختلف بر اساس آن‌ها را دارد.

گرچه بدون GTM هم می‌توان از امکانات گوگل آنالیتیکس استفاده کرد، اما همان طور که گفتیم، از آنجایی که باید برای هر رویداد یک تگ جداگانه به سایت اضافه کرد، احتمالاً روی عمکلرد کلی سایت تأثیر منفی خواهد گذاشت.

پس می‌توان گفت که وقتی این دو ابزار به‌صورت همزمان استفاده شوند، بدون پیش آمدن مشکل، اطلاعات ارزشمندی از جنبه‌های مختلف سایتتان ارائه می‌کنند.

قبلاً در مقالۀ آموزش گوگل آنالیتیکس، مفصل و کامل راجع به این ابزار صحبت کرده‌ایم. اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری داشته باشید، توصیه می‌کنیم آن مقاله را بخوانید.

حالا بیایید طریقۀ استفاده از این ابزار را یاد بگیریم.

چگونگی ساخت اکانت و تگ در GTM

گفتیم اول از همه، باید یک اکانت جیمیل داشته باشید. به سایت Tag Manager بروید و با اکانتتان وارد شوید. مطابق تصویر زیر، روی Create Account کلیک کنید.

در صفحۀ جدید، فیلد اول جایی است که باید یک نام برای اکانتی که می‌سازید انتخاب کنید. بهتر است از نام برندتان در این قسمت استفاده کنید.

نکته: گوگل توصیه می‌کند هر کسب‌وکار، فارغ از تعداد سایت‌هایش فقط یک اکانت بسازد.

فیلد دوم مربوط به کشور است که متاسفانه نام ایران در آن دیده نمی‌شود. بهتر است با همین United States پیش بروید.

پایین‌تر بیایید تا به فیلد Container Name برسید. توجه داشته باشید که Container کدی است که از جانب ابزار ارائه می‌شود و به واسطۀ آن GTM کار می‌کند. معمولاً از هر Container (ظرف)، برای یک وبسایت استفاده می‌شود؛ پس نام آن می‌تواند نام وبسایت یا URL آن باشد.

در قسمت انتهایی صفحه، پلتفرم هدف را انتخاب می‌کنید. برای وب‌سایت، گزینۀ اول یعنی Web را انتخاب کنید.

روی Create کلیک کنید تا اکانت GTM و اولین Container خود را بسازید.

حالا صفحۀ قوانین و شرایط گوگل نمایش داده می‌شود. با زدن تیک مربوطه و کلیک روی yes این بخش را رد کنید.

سپس پنجره‌ای دیگر نمایان می‌شود که حاوی 2 تکه کدی است. کدهایی که باید در سایت قرار دهید تا GTM کار کند.

اسکریپت اول با جاوا اسکریپت نوشته شده و باید در بخش <head> وبسایتتان قرار گیرد. کد دوم یک HTML iframe است و باید در قسمت <body> قرار بگیرد. HTML iframe برای این است که اگر کاربری جاوا را روی مرورگرش غیرفعال کرد، همچنان داده‌هایش جمع شود.

بعد از انجام این کار و قرار دادن تکه کدها در سایت، زمان ساخت تگ فرا می‌رسد.

آموزش گوگل تگ منیجر (ساخت تگ)

در این بخش، می‌خواهیم یک تگ را برای اتصال Google Analytics 4 به سایت بسازیم. دقت کنید که در صورت استفاده از GTM، باید مطمئن شوید که تگ گوگل آنالیتیکس به‌صورت جداگانه در میان کدهای سایت نباشد.

وارد اکانت گوگل تگ منیجرتان شوید. مثل تصویر زیر، از بخش New Tag روی Add a new tag کلیک کنید.

در این صفحه، باید نامی برای تگی که می‌خواهید بسازید انتخاب کنید. مثلاً GA4 Configuration، چراکه تگ مربوط به گوگل آنالتیکس 4 است.

روی Tag Configuration کلیک کنید. لیستی ظاهر می‌شود که باید از بین گزینه‌های آن، Google Analytics: GA4 Configuration را انتخاب کنید.

قسمت Measurement ID، همان Variable یا متغیر است که بالاتر راجع به آن صحبت کردیم. آن را وارد کنید و سراغ بخش بعدی، یعنی Triggering بروید.

از بین گزینه‌های لیست ظاهرشده، All Pages را انتخاب کنید.

روی Save در بالای صفحه سمت راست کلیک کنید.

برای تست تگی که ساخته‌اید، به داشبورد اصلی برگردید و از بالای صفحه روی Preview کلیک کنید.

حالا در فیلدی که می‌بینید، URL سایتتان را وارد کنید و روی Connect کلیک کنید.

پس از انجام این کار، سایتتان در پنجره‌ای جدید باز می‌شود؛ در حالی که یک دستیار تگ (Tag Assistant) در پایین صفحه سمت راست دیده می‌شود.

این صفحه را باز نگه دارید و به صفحۀ Preview بازگردید. در اینجا باید عبارت Connected را مشاهده کنید. روی Continue کلیک کنید تا فرایند عیب‌یابی در پنجرۀ Preview آغاز شود.

اگر می‌بینید تگی که ساخته‌اید در هر صفحۀ وبسایت عمل می‌کند، یعنی فرایند ساخت تگ موفقیت‌‌آمیز بوده است.

با اتمام فرایند، پنجرۀ بازشده را ببندید و به داشبورد اصلی برگردید. روی Submit کلیک کنید.

اسامی توصیفی برای Version name و Version description انتخاب کنید. در نهایت روی Publish کلیک کنید تا کار تمام شود.

حالا اگر به گوگل آنالیتکیس بروید، خواهید دید در بخش Realtime گزارش‌هایی از گشت‌وگذار کاربران در سایت وجود دارد.

این هم از این! بیایید هرآنچه گفتیم را جمع‌بندی کنیم.

گوگل تگ منیجر، جمع‌آوری داده برای ابزارهای مختلف را تسهیل می‌کند

برای اینکه اطلاعات لازم از سایت را برای ابزارهای واسط مختلف جمع‌آوری کنید، نیاز به تگ‌هایی خواهید داشت که این کار را برایتان انجام دهند. Google Tag Manager، با میزبانی از همۀ این تگ‌ها، فرایند جمع‌آوری داده‌های لازم را به میزان قابل‌توجهی آسان می‌کند.

با کمک این ابزار، با برخورداری از اندکی دانش فنی، می‌توانید با افزودن تنها یک اسکریپت به کدهای سایت، باقی تگ‌ها را از محیط این ابزار مدیریت کنید. به این ترتیب، سرعت سایتتان کاهش پیدا نمی‌کند و اختلالی در عملکرد ایجاد نمی‌شود.

در دورۀ آموزش صفر تا صد سئو ایران‌لرن، بخشی به آموزش گوگل تگ منیجر اختصاص داده شده است؛ در صورت تمایل، می‌توانید این دوره را تهیه و GTM را اصولی یاد بگیرید.