فهرست مطالب
ماجرای سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست و چه کاربردهایی دارد و آیا طراحی سایت با این ابزارها بهتر از برنامهنویسی است؟ در دوران نوجوانی اینترنت، طراحی و مدیریت محتوای یک وبسایت، بدون تسلط به یکی از زبانهای برنامهنویسی امکانپذیر نبود. حالا ساخت و مدیریت محتوا که هیچ، حتی یک تغییر و دستکاری جزئی هم، نیاز به دانش کدنویسی داشت و برای صاحب آن وبسایت یا کسب و کار آنلاین، یک کار محال و پردردسر به شمار میرفت.
اما امروز به لطف بیشمار ابزار و پلتفرم جور و واجور مثل وردپرس، جوملا، شاپیفای، پرستا، دروپال و کلی گزینه دیگر، میتوان بدون نوشتن یک خط کد، یک وبسایت تمام عیار و خوشقیافه را راهاندازی کرد و علاوه بر مدیریت محتوا و بهینهسازیاش برای موتورهای جستجو (SEO) از صفر تا صد کار را بدون دانش برنامهنویسی انجام داد.
این ابزارها و پلتفرمها را با عنوان سیستم مدیریت محتوا یا Content Management System یا به طور مخفف CMS میشناسیم و اگر در همین لحظه، تصمیم به انتخاب یکی از آنها بگیریم، از فرط تنوع و تعداد زیادی که دارند سردرگم میشویم. در این مطلب، بطور دقیق به ماهیت سیستمهای مدیریت محتوا میپردازیم و تعدادی از مشهورترین این سیستمها یا ابزارها را معرفی میکنیم. تا انتها در رکاب ایران لرن باشید تا ببینیم:
- سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست؟
- طراحی سایت با CMS چه مزایایی دارد؟
- بهترین CMS ها برای طراحی سایت کدامند؟
- وبسایتهای معروف امروزی با کدام CMSها ساخته شدهاند؟
سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست؟
سیستم مدیریت محتوا یا همان CMS در واقع یک نرمافزار مخصوص برای ساخت وبسایت و مدیریت محتوای وبسایت است و کار کردن با آن در اکثر موارد، نیازی به دانش فنی ندارد. اینکه میگوییم «اکثر موارد» به این دلیل است که پیچیدگی برخی از CMSها، نسبت به بقیه بیشتر است و بدرد کاربران عادی نمیخورند. اما خیالتان راحت، چون تا انتها به تمام این تفاوتها و نکتهها اشاره میکنیم.
اما تا همین جای کار داشته باشیم که تمام این سیستمها یا نرمافزارها در انجام یک سری کارهای روتین مشترکند و زندگی را برای کاربر یا دقیقتر بگوییم صاحب یا ادمین وبسایت راحتتر میکنند. از ایجاد صفحات جدید تا اضافه کردن پست وبلاگ، تا تغییر و ویرایش منوها، تا کم و زیاد کردن عکس و متن و پاسخ به کامنتهای مشتری و صد قلم خردهکاری دیگر، بدون استفاده از یک CMS قوی و حرفهای، مدیریت وبسایت کار به شدت طاقتفرسایی است!
در واقع اگر بخواهیم بدون استفاده از CMS چیزی به وبسایتمان اضافه کنیم، باید آستین بالا بزنیم و شروع به نوشتن کد جدید یا تغییر کدهای HTML و CSS و JavaScript قبلی بکنیم. این کدها زبان مشترک تمام وبسایتهای جهان هستند و تمام مرورگرهای وب از آنها سر در میآورند. اما نوشتن یا بروز کردن وبسایت با آنها، فقط از عهدهٔ یک برنامهنویس باتجربه ساخته است.
به طور کلی ماهیت یک سیستم مدیریت محتوای کامل و جامع، در موارد زیر خلاصه میشود:
- تولید، ویرایش و تغییر ظاهر و محتوای سایت (Content)
- ذخیرهسازی فایلها، عکسها، نوشتهها و تمام محتوای سایت با امکان دسترسی آسان
- مدیریت اعضا، ادمینها، نویسندگان، طراحان و تعیین سطح دسترسی برای اعضا
- انتشار محتویات در زمان دلخواه یا بصورت خودکار و بر اساس زمابندی تعیینشده
- فراهم کردن ابزارهای لازم برای امنیت و بهینهسازی وبسایت
شکل زیر نمونهای از پنل کاربری وردپرس است که به عنوان یکی از آسانترین و محبوبترین CMSهای موجود شناخته میشود.
طراحی وبسایت با CMS چه مزایایی دارد؟
تا اینجای مطلب به ماهیت و برخی از کاربردهای یک سیستم مدیریت محتوا یا CMS اشاره کردیم. در این قسمت این مزایا را بازتر میکنیم تا ببینیم آیا طراحی وبسایت با کمک CMS ارزشش را دارد یا نه؟ دلیل این همه سر و صدا و ازدیاد ابزارهای مختلف در بازار طراحی وب چیست؟ و آیا اگر کسی به طراحی وبسایت علاقمند باشد، از همان ابتدا دنبال کدنویسی برود به صرفهتر است یا با تسلط به یکی از همین CMSها میتواند سریعتر به بازدهی و حتی درآمدزایی برسد؟
عدم نیاز به برنامه نویسی
ورود CMS ها به عرصهٔ طراحی وب، مثل بیگ بنگی بود که تعداد و تنوع وبسایتها را چندین برابر بیشتر کرد. حالا دیگر مهارت ساخت یک وبسایت جذاب و کاربردی، در انحصار برنامهنویسان نبود و از هنرمند و کارآفرین و تولیدکنندهٔ محتوا و خلاصه هرکسی که میانهای با کدنویسی و زیر و بم فنی ماجرا نداشت، میتوانست سایت دلخواهش را بسازد و دست به دامن کسی نشود.
امروز با یک سیستم مدیریت محتوای همه فن حریف مثل وردپرس، جوملا یا دروپال میتوان انواع و اقسام وبسایتها را ایجاد کرد و محتوای دلخواه را در ویرایشگر آنها که چیزی شبیه به Word آفیس است به سادگی تمام نوشت و عکسها و لینکها را بارگذاری کرد و حتی از یک کیلومتری زبانهای برنامهنویسی وب رد نشد! درست مثل برخی از متخصصین دیجیتال مارکتینگ، که طراحی وبسایت به کارشان میآید، اما وقت و حوصلهٔ درگیر شدن با کدنویسی را ندارند.
موازیکاری و کار گروهی
بعضی از وبسایتها حکم یک پروفایل تکصفحهای و ساده را دارند و برخی دیگر، مخصوص کسب و کارهای پرمخاطبند و قرار است که روزانه، پاتوق هزاران مشتری و کاربر فعال باشند. چنین سایتهایی برای ادامهٔ حیات و ماندن در کورس رقابت و ایستادن در صفحهٔ اول گوگل، دائماً به تولید محتوا و بهینهسازی نیاز دارند و ادارهٔ آنها، تنها از عهدهٔ یک تیم چند نفره بر میآید.
اینجاست که CMSها وارد عمل میشوند و با فراهم کردن امکان تعامل و کار گروهی، تمام اعضای تیم را به صورت موازی و همزمان مشغول میکنند و بازدهی و سرعت رشد مجموعه را بالا میبرند. مثلاً در حالی که تیم بازاریابی، مشغول ایجاد یک محتوای جدید است، تیم فروش به سفارش مشتریان رسیدگی میکند و تیم SEO درگیر بهینهسازی سایت است و گرافیست مجموعه، یک بنر تبلیغاتی جدید را در صفحهٔ اول سایت بارگذاری میکند.
مدیریت نقشها و دسترسیها
یکی از مزایای اساسی یک سیستم مدیریت محتوا، تأمین امنیت برای پنل وبسایت و تفکیک اختیارات و دسترسی اعضاست. مثلاً کارمند بخش فروش اجازه دارد از طریق کامپیوترش به بخش نقدها و نظرات مشتریان در پنل وبسایت دسترسی داشته باشد و به آنها پاسخ بدهد. اما دلیلی ندارد به قسمتهای دیگری از سایت که در حیطهٔ تخصص و وظایفش نیستند دسترسی داشته باشد.
یا مثلاً نویسندگان محتوا میتوانند پستهای جدید ایجاد کنند و پستهای قبلی را ویرایش کنند، اما دلیلی نداشته باشد که به پلاگینها یا افزونههای نصب شده روی سایت دسترسی داشته باشند. چون بعضی تغییرات ناگهانی و اشتباهی، میتواند کارایی وبسایت را تا ساعتها مختل کند و یک CMS کارآمد، با تعریف نقشها و مدیریت دسترسیها، جلوی بروز چنین اشکالاتی را میگیرد.
جعبه ابزار کامل SEO
موفقیت کسب و کار شما بدون بهینه سازی وبسایت برای موتورهای جستجو یا Search Enging Optimization امکانپذیر نیست و سایتی که از نظر سئو اوضاع خوبی نداشته باشد، انگار وجود خارجی ندارد! چون در نهایت این موتورهای جستجو مثل Google و Yahoo و Bing و غیره هستند که بر اساس کلیدواژههای مهم و مورد جستجوی کاربران، دنبال وبسایتها و مطالب مرتبط میگردند.
حالا این سر و سامان دادن به سئوی وبسایت، بطور پیشفرض یک کار فنی و نه چندان راحت است. اما وقتی از یک سیستم مدیریت محتوا مثل وردپرس – که ساختارش با اولویت بهینهسازی سایت شکل گرفته – استفاده میکنیم، هر شخص غیرفنی هم میتواند وارد پنل شود و با کمک ابزارها و افزونههای CMS سئوی هر گوشه و کناری از سایتش را ارتقا دهد.
اول ایمنی بعد کار
وقتی دکان مجازیتان را در دنیای بی سر و ته اینترنت برپا میکنید و یک وبسایت میسازید، باید حواستان باشد که هکرها از آنچه فکر میکنید به شما نزدیکترند! یعنی در یک لحظه به خودتان میآیید و کل محتویات سایت را دچار اختلال میبینید. یا از طریق حفرهٔ امنیتی وبسایت، سرورتان آلوده به باج افزار میشود و هکر محترم، کل دادههای مشتریانتان را گروگان میگیرد!
برای جلوگیری از این اتفاقات غیرمترقبه و فوقالعاده نامطلوب، باید از ابزارهای گرانقیمت امنیتی استفاده کرد یا یک مسئول امنیت شبکهٔ تمام وقت را با دستمزد بالا به استخدام درآورد. مشکل اینجاست که تمام کسب و کارها از پس این میزان هزینه بر نمیآیند و اینجاست که مزیت استفاده از CMS ها با ابزارها و افزونهها و پلاگینهای امنیتی مختلفی که دارند، به مراتب پررنگتر میشود.
فقط بپسند و کلیک کن
وقتی از طراحی وبسایت صحبت میکنیم، در واقع به ساختار ظاهری و باطنی وبسایت اشاره داریم. یکی از مزایای طراحی سایت با CMS های امروزی، امکان انتخاب از بین چندین و چند قالب آماده و بیدردسر است که میتوانند علاوه بر جذابیت ظاهری، کارایی متناسبی با ماهیت کسب و کار مورد نظرمان داشته باشند.
هشدار: برخی از قالبها، کارایی و ساختار سایت را به کلی تغییر میدهند و بد نیست که در انتخاب قالب ایدهآل، کمی پیشمطالعه کنید و چند نمونه از سایتهای ساخته شده با قالب مورد نظر را ببینید.
این قالبهای آماده، زمان طراحی اولیه وبسایت شما را به شدت پایین میآورند و خیالتان را از بابت هزینههای طراحی مجدد و دستکاریهای آینده راحت میکنند. این وسط هرچه از CMS های محبوبتر و پرطرفدارتر استفاده کنیم، به دلیل وجود توسعهدهندگان و برنامهنویسان بیشتر، انتخابهای بیشتری داریم و دستمان برای رسیدن به سر و شکل دلخواهمان بازتر است.
بروزرسانی با یک اشاره
طراحی وبسایت با قالبهای آماده، علاوه بر ایجاد راحتی در انتخاب ظاهر و ساختار، یک خاصیت فوقالعاده مهم دیگر هم دارند. بدون استفاده از CMS ها، برای کوچکترین تغییر و بروزرسانی وبسایت، باید آستین بالا بزنیم و دسته به کد شویم! یا تلفن را برداریم و به یکی از برنامهنویسانی که میشناسیم رو بندازیم، تا بخشی از زمان گرانبهایش را به سایت ما اختصاص بدهد!
خلاص شدن از این دنگ و فنگها، دقیقاً یکی از اصلیترین دلایل محبوبیت CMSهاست. چون در روند مدیریت یک وبسایت فعال، هر لحظه به یک تغییر و دستکاری جدید نیاز هست و جایی برای معطلی و هماهنگی با طراح و برنامهنویس و ایکس و ایگرگ وجود ندارد. با یک سیستم مدیریت محتوای قوی، به راحتی وارد داشبورد سایت میشوید و تغییرات لازم را در لحظه ایجاد میکنید.
بدون وبلاگ هرگز
در باب مزایای بلاگینگ (وبلاگنویسی) و لزوم بیچون و چرای بازاریابی محتوا، میشود بینهایت گفت و نوشت. اما در همین حد بدانیم که داشتن یک وبلاگ مفصل با مطالب جذاب و بدردبخور، عمق بیشتری به برند مورد نظر میدهد، آنها را به عنوان یک مرجع قابل اعتماد در صنعتشان جا میاندازد و کلی مشتری و مخاطب جدید و در نتیجه بازدید بیشتر به سمتشان سرازیر میکند.
خوشبختانه اکثر CMSهای مطرح، به امکانات لازم برای نوشتن و ویرایش و انتشار مقالات و پستهای وبلاگ مجهزند و وبسایت شما را در کوتاهترین زمان ممکن، به یک وبسایت فعال و پویا و قابل رویت توسط موتورهای جستجو تبدیل میکنند. البته برخی از CMSها مثل وردپرس، در این قضیه قویترند و ابزارهای بیشتری برای وبلاگنویسی و سئوی محتوا در اختیارتان میگذارند.
اتوماسیون کارها و روتینها
هیچ چیزی مثل محتوای تر و تازه و مداوم، رتبهٔ وبسایت را برای موتورهای جستجو بالا نمیبرد و توجه کاربران و مشتریان را به شما معطوف نمیکند. در واقع چیدن یک استراتژی منظم محتوایی و انتشار مطلب در زمانهای تعیین شده، سایت شما را به تنهایی در صفحهٔ اول گوگل قرار میدهد و کلی از هزینههای تبلیغات و SEO را از دوشتان برمیدارد.
با یک سیستم مدیریت محتوای درست و درمان، کافیست که چند پست را زودتر آماده کنید و باقی ماجرا را به امکانات اتوماسیون CMS بسپارید و دیگر نگران بهم خوردن زمانبندی مطالب و مقالاتتان نباشید. تمام وبسایتهای پربازدید و مجلات آنلاین معروفی که میشناسید، بدون استثنا از همین شیوه استفاده میکنند و ریتم انتشار محتوا را ثابت و منظم نگه میدارند.
دسترسی آسان از همه جا
بخش جالب ماجرا در طراحی سایت با CMS اینست که میتوانید به عنوان صاحب وبسایت یا کسی که بخشی از امورات آنرا برعهده دارد، در هر زمان و با هر وسیلهای که اراده کنید به پنل کاربری یا به قولی داشبورد خود دسترسی داشته باشید. کافیست مرورگرتان را روی گوشی یا کامپیوتر باز کنید و با نام کاربری و گذرواژهای که در اختیار دارید، وارد پنل مدیریت وبسایت شوید.
یکی از نشانههای یک CMS کامل و قدرتمند، اینست که کل محتوای وبسایت را در یک قالب ساده و قابل فهم، جلوی چشمتان میگذارد و امکان مدیریت قسمتهای مختلف را به سادگی فراهم میکند. البته به شرطی که یا صاحب یا ادمین اصلی سایت باشید و اجازهٔ دسترسی به تمام بخشها را داشته باشید. اما ببینیم که کدام یک از این CMSها جزو برترینها هستند و برای طراحی سایت به کارمان میآیند.
بهترین CMS ها برای طراحی سایت کدامند؟
تا اینجای کار به ماهیت و مزایای استفاده از یک سیستم مدیریت محتوا در طراحی سایت اشاره کردیم و حالا نوبتی هم که باشد، نوبت معرفی بهترین و مشهورترین آنهاست.
وردپرس
پلتفرم طراحی سایت و سیستم مدیریت محتوای وردپرس (WordPress)، با اختلاف محبوبترین گزینهٔ فعلی در بین CMS ها به شمار میرود. وردپرس یک نرمافزار منبعباز (open-source) است و همین یکی از نقاط قوتش محسوب میشود. حدود نیمی از وبسایتهای دنیا با وردپرس ساخته شده و برنامهنویسان و توسعهدهندگان بیشماری از سرتاسر دنیا روی کدهایش کار میکنند و روز به روز به امکاناتش میافزایند. وردپرس برای وبسایتهای شخصی و بیزنسهای کوچک ایدهآل است و برای وبسایت بزرگتر هم هیچ کم و کاستی از نظر امکانات ندارد، در صورتی که تمایل به یادگیری این سیستم مدیریت محتوا دارید، میتوانید از آموزش طراحی سایت با وردپرس ایران لرن استفاده نمایید.
نکات مثبت
- رایگان و منبع باز است
- بیش از ۵۸ هزار پلاگین و افزونهٔ مختلف دارد
- از لحاظ امنیتی و بهینهسازی (SEO) فوقالعاده است
- بسیاری از قالبهای کاربردی و ابزارهای کلیدی آن رایگان هستند
- بیشترین حجم محتوای آموزشی و فرومهای بحث و گفتگو را در اینترنت دارد
- برای تمام کاربران از طراح سایت مبتدی تا برنامهنویس باتجربه مناسب است
نکات منفی
- برخی از پلاگینهای نوشته شده توسط کاربران از کیفیت لازم برخوردار نیستند
- کار با آن به مقادیری تمرین نیاز دارد و برای افرادی که حال و حوصله کامپیوتر را ندارند مناسب نیست
- تعدادی از پلاگینهای خیلی قوی و کاربردی آن پولی هستند
سایتهای معروفی که با وردپرس ساخته شدهاند:
- سونی موزیک (sonymusic.com)
- والتدیزنی (thewaltdisneycompany.com)
- مجلهٔ فناوری تککرانچ (techcrunch.com)
- سایت خبری امتیوی نیوز (mtv.com)
- نیویورک تایمز (nytco.com)
جوملا
جوملا (Joomla) یکی دیگر از سیستمهای طراحی سایت و مدیریت محتوای منبع باز موجود است که ۲ درصد از وبسایتهای جهان را با آن ساختهاند و برخی از امکاناتش، در بین سایر CMSها بیرقیب است. برخلاف وردپرس، جوملا شیب یادگیری نسبتاً تندتری دارد و برای کسانی که از مسائل فنی سر در نمیآورند به هیچ عنوان مناسب نیست.
نکات مثبت
- برای سایتهای بسیار بزرگ با صفحات پرشمار هم کارامد است
- از نظر امنیتی جزو قویترین CMS ها محسوب میشود
- از حجم مناسبی از منابع آموزشی برخوردار است
نکات منفی
- روند یادگیری دشواری دارد
- دچار عدم سازگاری بین برخی پلاگینها و افزونههاست
- نیاز به دانش فنی دارد و برای کاربران عادی مناسب نیست
سایتهای معروفی که با جوملا ساخته شدهاند:
- راجر فدرر (rogerfederer.com)
- کمپانی پژو (peugeot.com/fr)
- فناوری آیتیوایر (itwire.com)
- نینتندو (nintendo.dk)
- موناکویاتشو (monacoyachtshow.com)
دروپال
یکی از گزینههای قدرتمند برای طراحی سایت که از لحاظ امنیتی و بهینهسازی (SEO) جزو برترینهاست. دروپال برای سایتهای بزرگ مناسب است و سایتهایی که با آن ساخته میشود، ساختار بهینهای دارند و نرخ بازدید و ترافیک مناسبی پیدا میکنند. مشکل اینجاست که کار با دروپال مناسب کاربران عادی نیست و عملاً به درد برنامهنویسان و توسعهدهندگان حرفهای میخورد.
نکات مثبت
- از نظر امنیتی بسیار قوی است
- امکانات طراحی فوقالعادهای دارد
- برای سایتهای عظیمالجثه ایدهآل است
نکات منفی
- کارکردن با آن نیاز به دانش برنامهنویسی دارد
- بروزرسانی دشوار و زمانبری دارد
سایتهای معروفی که با دروپال ساخته شدهاند:
- رسانه سیبیان (news.abs-cbn.com)
- دولت استرالیا (australia.gov.au)
- کمپانی تسلا (tesla.com)
- جوایز اِمی آواردز (emmys.com)
- ناسا (nasa.gov)
مجنتو
مجنتو (Magento) برای راهاندازی فروشگاههای آنلاین، جزو بهترین CMSهای موجود است. این ابزار طراحی و مدیریت وبسایت، هم از نظر امنیتی و هم از لحاظ SEO امکانات خوبی دارد و برای انواع و اقسام سایتهای تجاری جوابگو است. در واقع اگر هدفتان راهاندازی یک فروشگاه آنلاین عظیمالجثه با بیشمار محصول باشد، میتوانید روی امکانات مجنتو حساب باز کنید. مجنتو برای کسب و کارهای کوچکی که قرار نیست هزینههای هنگفتی روی سایتشان بکنند، چندان مناسب نیست.
نکات مثبت
- امکان مدیریت چندین فروشگاه و شعبه را فراهم میکند
- امکانات متعددی برای کسب و کارهای متوسط و بزرگ دارد
- هماهنگی خوبی با دستگاههای موبایل دارد
نکات منفی
- نسخهٔ اصلی و غیررایگانش به شدت گرانقیمت است
- تعداد توسعهدهندگانش چندان زیاد نیست
- کار با آن دانش فنی بالایی میطلبد
سایتهای معروفی که با مجنتو ساخته شدهاند:
- قطعات و لوازم فُرد (accessories.ford.com)
- جگوار (order.jaguar.dk)
- کوکاکولا (us.coca-cola.com/store)
- ایسوس (asus.com/us)
- تامیهیلفیگر (au.tommy.com)
پرستاشاپ
پرستاشاپ (PrestaShop) هم جزو پلتفرمهای مطرح در بین ابزارهای طراحی سایت و مدیریت محتواست. تمرکز این CMS هم به طور خاص روی فروشگاههای آنلاین قرار دارد و برای کسب و کارهای کوچک و متوسط جوابگو است. پرستاشاپ رابط کاربری سرراستی دارد و مدیریت محصولات و اطاعات جدید، در آن آسان است.
نکات مثبت
- برای ساختن فروشگاههای آنلاین جمع و جور ایدهآل است
- کار کردن با آن آسان است و به درد افراد مبتدی هم میخورد
- قالبها و ماژولهای متعددی برای ظاهر و ساختار وبسایت دارد
نکات منفی
- در هنگام توسعهٔ کسب و کار و بزرگتر کردن فروشگاه آنلاین به دردسر میافتید
- به شدت وابسته به پلاگینها و افزونههاست اما در قیاس با وردپرس، تنوع کافی را ندارد
- پلاگینهای بدردبخور آن گرانقیمت هستند
فروشگاههای معروفی که با پرستاشاپ ساخته شدهاند:
- مکدونالد فرانسه (Store.mcdonalds.fr)
- پاپ لاین (pop-line.com)
- هری فِی (Harryfay.co.uk)
- سالینگ (Salling.dk)
- اِکسِلسییُرمیلانو (Excelsiormilano.com)
کلام آخر
در این مطلب به ماهیت CMSها یا همان ابزارهای طراحی و مدیریت وبسایت اشاره کردیم و برخی از مزایا و امکانات آنها را برشمردیم. بد نیست به دو نکته هم اشاره کنیم که برخی از کمپانیها به دلیل نیازهای بخصوصی که دارند، CMS مخصوص خودشان را مینویسند، اما اکثر افراد یا شرکتها، ترجیح میدهند از همین ابزارهای جاافتاده و مطرح استفاده کنند.
بازار طراحی سایت با CMSها بازار بسیار داغ و سودآوری است و مواردی که در این مطلب معرفی کردیم، تنها مشتی نمونهٔ خروار هستند. جوملا، دروپال، مجنتو، پرستاشاپ و در رأس آنها وردپرس، دانهدرشتهای این بازارند و از نظر امکانات و افزونهها و حجم منابع آموزشی و تعداد توسعهدهندگان، گزینههای خوب و قابل اطمینانی محسوب میشوند.
