فهرست مطالب
در این مطلب از سلسله مطالب دوره برنامه نویسی ایران لرن به آموزش نصب پایتون و آماده‌سازی ویندوز برای استفاده از این زبان برنامه‌نویسی قدرتمند خواهیم پرداخت. اگر پایتون نخستین زبان برنامه‌نویسی شماست، باید بگوییم که مسیر هیجان‌انگیز و جالبی را انتخاب کرده‌اید. چرا که پایتون به خاطر سهولت در یادگیری و همه‌فن‌حریف بودنش، محبوبیت دوچندانی در این سال‌ها پیدا کرده است. از طرفی هم به دلیل قابلیت‌های بی‌نظیر در هوش‌مصنوعی و محاسبات عددی و یادگیری ماشین و حتی استفاده در صنعت بازی، به ابزار مهمی برای کمپانی‌های بزرگ و کوچک تبدیل شده و بازار کارش حسابی داغ و در غلیان است. پس با این مطلب همراه باشید تا با زیر و بم نصب پایتون در ویندوز آشنا شویم.
آموزش نصب پایتون در ویندوز
همانطور که در مطلب معرفی زبان برنامه نویسی پایتون اشاره کردیم، پایتون یک زبان سطح بالا و شی‌گراست که با سه پلتفرم اصلی یعنی ویندوز، مک و لینوکس سازگاری دارد. در این مطلب به آموزش نصب پایتون روی ویندوز خواهیم پرداخت و دو سیستم عامل مک و لینوکس را به مقالات مختص به خودشان واگذار خواهیم کرد. اما پیش از پرداختن به راهکار نصب پایتون، باید دو نکتهٔ مهم را مد نظر قرار دهیم.
- کدام نسخهٔ ویندوز مناسب نصب پایتون است؟
- از کدام نسخهٔ پایتون استفاده کنیم؟
نسخه مناسب ویندوز برای پایتون کدام است؟
یکی از مزایای پایتون سازگاری با انواع سیستم‌عامل‌هاست و در مورد نسخه‌های ویندوز هم این قضیه صادق است. در واقع زبان پایتون طوری طراحی شده که وابستگی چندانی به سیستم‌عامل نداشته باشد و به قولی یک زبان Portable محسوب شود. به احتمال قریب به یقین، اکثر مخاطبین این مطلب از نسخه‌های ویندوز ۷ به بالا استفاده می‌کنند.
با این حال نصب پایتون روی نسخه‌های ۷ و ۸ و ۱۰ و ۱۱ به سادگی قابل انجام است و این مطلب روی نصب پایتون در ویندوز ۱۰ تمرکز دارد. تنها نکتهٔ مهم، انتخاب درست بین نسخهٔ ۳۲ و ۶۴ بیت ویندوز است که هنگام دانلود پایتون باید مورد دقت قرار بگیرد. اکیدا توصیه می‌کنیم که اگر ویندوز شما ۶۴ بیت است، حتما از نسخهٔ ۶۴ بیت پایتون استفاده کنید. دلیلش هم بسیار واضح است. برنامه‌ای که با پایتون ۳۲ بیت اجرا بشود، تنها می‌تواند از ۴ گیگ حافظه استفاده کند (۲ به توان ۳۲ یعنی برابر ۴۰۹۶ مگابایت).
اما اپ یا برنامه‌ای که با پایتون ۶۴ بیت ساخته شود، عملا هیچ محدودیتی در آدرس‌دهی حافظه نخواهد داشت. نکتهٔ مهم دیگر که می‌تواند بعدها موجبات پشیمانی را فراهم کند، معماری کتاب‌خانه‌ها و پکیج‌های ارزشمند پایتون هستند. برخی از آنها هر دونسخهٔ ۳۲ و ۶۴ را دارند اما اکثرشان، فقط با معماری ۶۴ بیت سازگارند. پس در نهایت، چه بهتر که هم از ویندوز و هم از پایتون ۶۴ بیت استفاده کنیم. البته به شرطی که پردازندهٔ کامپیوتر شما، از معماری ۶۴ بیت برخوردار باشد.
کدام نسخه پایتون را نصب کنیم؟
چیزی که خیلی بیشتر از سوال قبل، باعث سرگیجهٔ کاربران و برنامه‌نویسان شده، انتخاب بهترین نسخهٔ پایتون برای نصب بر روی ویندوز است. سوالی که راستش را بخواهید از بیخ اشتباه است. وقتی در مورد دو نسخهٔ پایتون ۲ و پایتون ۳ صحبت می‌کنیم، بهترین و بدترینی به آن معنا وجود ندارد. در واقع، همه چیز به کاری که می‌خواهیم با پایتون انجام بدهیم، پروژه‌ای که در دست داریم و کارفرمایی که با آن سر و کار داریم بستگی دارد.
البته که نسخهٔ جدیدتر پایتون یعنی Python 3 یک سری برتری‌ها و نقاط قوتی نسبت به نسخهٔ قبلی دارد. اما هنوز هم عده‌ٔ قابل توجهی از برنامه‌نویسان کماکان از Python 2 استفاده می‌کنند. به این دلیل که بین این دو ورژن، تفاوت‌های آشکاری هست و مهاجرت از نسخهٔ قدیم به جدید، کار چندان ساده و به صرفه‌ای نیست.
بر همین اساس، بسیاری از شرکت‌ها، پروژه‌های قدیمشان را کماکان با پایتون ۲ ادامه می‌دهند و تصمیمی برای تغییر این رویه ندارند. با تمام این تفاسیر، اما اگر به تازگی وارد دنیای برنامه‌نویسی می‌شوید و تصمیم به یادگیری پایتون دارید، شک نکنید که نسخهٔ بروزتر یعنی نسخهٔ ۳ انتخاب عاقلانه‌تری است و در آینده کاربردهای بیشتری دارد.
تفاوت بین نسخه ۲ و نسخه ۳ پایتون در چیست؟
همانطور که در بخش قبل اشاره کردیم، اگر سفارش کارفرما یا پروژهٔ مدنظر، با پایتون ۲ نوشته شده باشد، تکلیف روشن است. اما در حال پیش‌فرض بهتر است که نصب پایتون ۳ را در اولویت قرار دهید. موارد زیر تعدادی از تفاوت‌های پایتون ۲ و پایتون ۳ هستند.
- پایتون ۲ هنوز هم در برخی از شرکت‌ها استفاده می‌شود. اما تعداد این شرکت‌ها، در اقلیت است.
- پایتون ۳ از سال ۲۰۲۰ به این طرف، عملا پایتون ۲ را از گردانه خارج کرده است.
- بسیاری از کتابخانه‌های پایتون ۲ فقط با همان نسخه کار می‌کنند و Forward Compatible نیستند.
- بسیاری از Libraryها یا کتابخانه‌های امروزی پایتون، برای استفاده در پایتون ۳ نوشته شده‌اند.
- داده‌های متنی یا استرینگ‌ها (String) در پایتون ۲ به صورت ASCII ذخیره می‌شوند.
- پایتون ۳ داده‌های متنی را به طور پیش‌فرض به صورت Unicode ذخیره می‌کند.
- در پایتون ۲ اعداد (Integer) پس از عملیات تقسیم به نزدیک‌ترین مقدار صحیح گرد می‌شوند.
- در پایتون ۳ عین نتیجهٔ عملیات تقسیم عینا و بدون تغییر برگردانده می‌شود.
آموزش نصب پایتون ۳
برای نصب پایتون ۳ در ویندوز ۱۰ (یا ۱۱) باید ابتدا وارد سایت رسمی پایتون یعنی python.org بشویم و سپس سربرگ Downloads را مثل شکل زیر انتخاب کنیم.
به محض نگه داشتن ماوس روی تب دانلود، گزینهٔ مورد نظر را برای دانلود آخرین نسخهٔ پایتون که در زمان نوشتن این مقاله نسخهٔ Python 3.11.0 است ملاحظه خواهید کرد.
پس از دانلود Installer مربوطه، روی آن دبل کلیک می‌کنیم و در صفحه‌ای که باز می‌شود، تیک دو گزینهٔ All Users و همچنین Add Python 3.X to PATH را می‌گذاریم و روی Install Now کلیک می‌کنیم.
بعد از اتمام فرایند نصب، روی گزینهٔ Disable path length limit کلیک می‌کنیم. این گزینه باعث می‌شود که استفاده از مسیرهای آدرس محدودیت کاراکتر نداشته باشد. این محدودیت به صورت پیش‌فرض ۲۶۰ کاراکتر است.
بعد از مشاهدهٔ عکس زیر دکمهٔ Close را می‌زنیم و فرایند نصب پایتون کامل می‌شود.
تست و اجرای پایتون
بعد از نصب پایتون، با یک روش ساده و با استفاده از Command Prompt از درستی فرایند نصب مطمئن می‌شویم. پس با میانبر Win + R ابتدا کادر Run را باز کرده و در آن عبارت cmd را می‌زنیم. بعد از باز شدن کامند پرامپت یا همان واسط خط دستور، کلمهٔ پایتون python را تایپ کرده و Enter را می‌زنیم.
در این مرحله توضیحات نسخهٔ پایتون را روی خط فرمان ملاحظه خواهیم کرد. این نشان می‌دهد که مفسر یا Interpreter پایتون بارگذاری شده و فعال و آماده به کدنویسی است. در غیر اینصورت اشکالی در روال نصب بوده است. فرض کنیم که فرایند نصب درست بوده و قصد داریم یک مرحله محکم‌کاری کنیم. پس یک کد ساده می‌نویسیم تا از کارایی درست پایتون روی سیستم خود مطمئن شویم. برای مثال کد زیر را در بخش خط فرمان کپی و اجرا کنید.
for i in range(10): print(“Python in the command prompt”)
حواسمان باشد که خط دوم کد، یعنی دستور print که در واقع بدنهٔ حلقهٔ for محسوب می‌شود، باید به اندازهٔ ۴ فاصله جلوتر از خط اول کد باشد. چون در غیر اینصورت پایتون پیغام خطا می‌دهد. پس از اجرای دستور با چیزی شبیه به این مواجه خواهیم شد.
جمع‌بندی
در این مقاله مراحل دانلود و نصب پایتون را همراه با تست و اجرای آن بررسی کردیم. پایتون یک زبان چندمنظوره و بدردبخور است و هرچه بیشتر می‌گذرد، کاربردهای بیشتری می‌یابد. اگر قصد توسعهٔ وب را دارید، می‌خواهید برای دسکتاپ نرم‌افزار بنویسید و یا در شرکت‌های بزرگ استخدام شوید و به قلمروی هوش مصنوعی و یادگیری ماشین قدم بگذارید، پایتون بهترین انتخاب ممکن است. توصیه می‌کنیم دوره آموزش پایتون ایران‌لرن را بررسی کنید و هر سوالی داشتید با ما در میان بگذارید.
