فهرست مطالب
روش‌های مختلفی برای ارائه و تحلیل اطلاعات وجود دارد. نمودار شکل دیگری برای نمایش داده‌ها و دسته‌بندی آن‌ها است. به‌کمک نمودار می‌توانیم به درک تغییرات یک متغیر یا ارتباط چند موضع با یکدیگر در مسائل مشترک پی ببریم. یکی از مهم‌ترین کاربردهای نمودار، استفاده از آن برای تحلیل داده‌ها و ارائه آن‌ها است. در این مقاله نمودارهای مختلف اکسل را معرفی کرده‌ایم و چگونگی رسم نمودار در اکسل را آموزش داده‌ایم.
مراحل رسم انواع نمودار در اکسل
برای ساده کردن آموزش رسم نمودار در اکسل، می‌توانیم رسم آن را در سه مرحله خلاصه کنیم:
مرحله اول: رسم جدول
در حین رسم نمودار باید داده‌های مورد نظرتان را از قبل ثبت کرده باشید و بتوانید آن‌ها را انتخاب کنید. برای سادگی کار و نتیجه بهتر و منسجم‌تر، بهتر است این داده‌ها را در یک جدول (Table) ثبت کنید. برای رسم جدول در اکسل این مراحل را طی کنید:
- ابتدا تعداد ستون و ردیف مورد نظر را مشخص کنید. مثلا اگر می‌خواهید جدول تغییرات قد در نوزادان دختر را از 1 تا 12 ماهگی رسم کنید، نیاز به 2 ستون برای ثبت سن و قد دارید و چون 12 داده مختلف وجود دارد، 12 ردیف برای داده‌ها باید در نظر بگیرید.
- به تعداد ستون‌ها و ردیف‌ها، روی سلول‌های اکسل بکشید و آن‌ها را انتخاب کنید. یک ردیف اضافه برای نام‌گذاری ستون‌ها در نظر بگیرید. سپس از تب Home و قسمت Fonts روی گزینه All bordersبزنید:
همچنین می‌توانید از فلش کناری All borders، گزینه‌های بیشتری برای شکل خطوط جدول انتخاب کنید.
- بهتر است برای جدا کردن داده‌ها از تیترها، رنگ دو سلول اول ردیف اول را تغییر بدهید. سپس نام هر ستون را بنویسید.
برای تغییر فونت و اندازه نوشته‌ها، تمام سلول‌های جدول را انتخاب کنید و متن را به شکل مورد نظر تغییر دهید. من فونت یکان و اندازه 14 را انتخاب کرده‌ام.
- حالا داده‌ها را وارد جدول کنید. اگر به نسخه تایپ شده و منظم آن‌ها دسترسی داشته باشید می‌توانید آن‌ها را کپی کنید و انتقال بدهید.
مرحله دوم: انتخاب نمودار
در این مرحله باید ببینید کدام نوع از نمودار برای شما مناسب است. اگر قصد مقایسه داده‌هایتان در یک موضوع مشترک را دارید می‌توانید از نمودار میله‌ای یا ستونی استفاده کنید. برای مقایسه سهم هر مورد از یک کل ثابت (درصد) استفاده از نمودار دایره‌ای منطقی‌تر است. در ادامه هر نمودار را به‌طور کامل آموزش می‌دهیم و کاربردهای آن را بررسی می‌کنیم اما پیش از آن مرحله سوم و نهایی رسم نمودار را مرور می‌کنیم.
مرحله سوم: رسم نمودار
حالا وقت آن رسیده است که نمودار را رسم کنید. برای رسم چارت در اکسل، ابتدا داده‌های مورد نظر را انتخاب (Select) کنید و سپس در تب Insert و قسمت Charts، روی نمودار مورد نظر بزنید. این چارت احتمالا به ویرایش نیاز خواهد داشت که در قسمت‌های بعدی مقاله به آن می‌پردازیم.
انواع نمودار در اکسل و آموزش رسم آن‌ها
نمودارهای متنوع و متفاوتی برای نمایش اطلاعات و تفسیر آن‌ها وجود دارد. هر شکلی از داده ممکن است با یک نمودار خاص به بهترین شکل نمایش داده شود. مهم این است که بدانید کدام یک از انواع نمودارهای اکسل با هدف مورد نظر شما تناسب بیشتری دارد. در این قسمت مهم‌ترین انواع نمودار اکسل را معرفی می‌کنیم و مراحل رسم هر یک را آموزش می‌دهیم.
رسم نمودار خطی در اکسل
نمودار خطی که آن را به نام نمودار x و y هم می‌شناسند نوعی از چارت در اکسل ست که دو محور اصلی دارد. یکی از محورها معمولا زمان را نشان می‌دهد و محور دیگر به متغیر دوم اختصاص میابد.
کاربرد نمودار خطی در اکسل
اصلی‌ترین کاربرد نمودار خطی، بررسی تغییرات یک متغیر در طول زمان است. این‌که یک متغیر خاص با گذشت زمان چه تغییراتی دارد؛ افزایش میابد، کاهش پیدا می‌کند، روند نامنظمی دارد یا تغییرات محسوسی پیدا نکرده است. این نمودار برای داده‌های پیوسته مناسب است. یعنی داده‌هایی که بتوان بین دو عدد از آن‌ها، یک داده سوم در نظر گرفت. (تعداد نفرات گسسته است زیرا 3.5 نفر معنا ندارد اما زمان پیوسته است زیرا قابل تقسیم به واحدهای کوچک و کوچک‌تر است.)
آموزش رسم نمودار x y در اکسل
برای رسم نمودار خطی، پس از انجام مراحل مشترک برای همه نمودارها، ابتدا داده‌های مورد نظرتان را انتخاب کنید. سپس از تب Insert و قسمت Charts، روی Insert Scatter X Y بزنید. حالا یکی از دو گزینه Scatter with smooth lines یا Scatter with Straight Lines را انتخاب نمایید. در حالت Smooth نمودار در اکسل، منحنی به شکل نرم و مرحله‌ای تغییر شکل پیدا می‌کند.
مثال رسم نمودار خطی در اکسل
برای نمونه، فرایند تغییرات قد در یک سال اول زندگی نوزادان دختر را در نظر بگیرید. ما این تغییرات را در یک جدول وارد کرده‌ایم و قصد داریم نمودار x y آن را رسم کنیم.
ابتدا داده‌های مورد نظر (ستون B و C) را انتخاب می‌کنیم، سپس در قسمت نمودارها، گزینه نمودار خطی را می‌زنیم:
نمودار مورد نظر نمایش داده می‌شود اما نیاز به تغییرات جزئی دارد. برای مثال از آن‌جایی که بازه تغییرات قد کودک از حداقل 53.8 سانتی‌متر شروع شده است نیازی نیست محور عمودی ما از 0 سانتی‌متری شروع شود. برای تغییر محدوده محور عمودی، روی اعداد آن کلیک‌راست می‌کنیم و گزینه Format Axis را می‌زنیم.
حالا از نوار کناری و تب Axis Options، مقدار مینیموم را به نزدیک‌ترین عدد رند به حداقل داده‌ها (در اینجا عدد 50) تغییر می‌دهیم.
برای تغییر عنوان چارت در اکسل، روی Chart Title کلیک می‌کنیم و عنوان مورد نظر را می‌نویسیم. در همین قسمت می‌توانیم فونت و اندازه متن را هم تغییر بدهیم.
نمودار مساحتی شکل دیگری از نمودار خطی است. تفاوت اصلی این دو، اهمیت مساحت زیر نمودار در نمودار مساحتی است. درواقع ما به دنبال محاسبه همین محدوده هستیم. به‌عنوان نمونه اگر بخواهیم روند تغییر قد نوزادان پسر و دختر را در سال اول زندگی با یکدیگر مقایسه کنیم می‌توانیم این نمودار را به کار ببریم. (محدوده آبی‌رنگ مربوط به تغییرات قد نوزادان پسر است که پشت محدوده نارنجی یعنی دختران قرار گرفته است. قسمت کوچک آبی‌رنگ که قابل مشاهده است تفاوت این دو متغیر را در طول زمان نشان می‌دهد.)
رسم نمودار دایره‌ای در اکسل
این نمونه نمودار در اکسل که برای رسم نمودار درصدی در اکسل به کار می‌رود زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که قصد داریم سهم هر متغیر را از یک داده کلی ثابت مشخص کنیم.
کاربرد نمودار دایره‌ای در اکسل
بگذارید ساده بگوییم. این نمودار را در زبان انگلیسی به نام پای (Pie) می‌شناسند. پای یعنی یک کیک گرد. کیکی که مقدار آن ثابت است اما سهم هر کس از آن ممکن است متفاوت باشد. مثلا من 50 درصد کیک را برای خودم برمی‌دارم و نیمه باقی‌مانده آن بین شما تقسیم می‌شود! این نمودار بهترین انتخاب برای داده‌های درصدی است. مساحت هر برش از این کیک، همان مقداری است که داده مورد نظر به خودش اختصاص داده است.
آموزش رسم نمودار دایره‌ای در اکسل
برای رسم نمودار دایره‌ای یا درصدی، بعد از طی کردن مراحل ثابت رسم نمودار، داده‌های مورد نظر را انتخاب کنید و از تب Insert و قسمت Charts، گزینه Pie Charts را بزنید. در این قسمت می‌توانید انتخاب کنید نمودار به‌صورت سه‌بعدی باشد یا دوبعدی.
مثال رسم نمودار درصدی در اکسل
فرض کنید می‌خواهیم نمودار درصدی پراکندگی جمعیت جهان را رسم کنیم. ابتدا جدول مورد نظر را می‌کشیم:
حالا داده‌های مورد نظر را select می‌کنیم. از سلول B3 تا C8 را قصد داریم در نموداری دایره‌ای وارد کنیم. بعد از انتخاب این سلول‌ها، نمودار دایره‌ای دوبعدی را انتخاب می‌کنیم.
از نوار بالایی در قسمت Chart Design، می‌توان جلوه‌های مختلفی برای دایره انتخاب کرد. همچنین با کلیک بر روی نوشته عنوان، می‌توان آن را تغییر داد و فونت و اندازه مورد نظر را اعمال نمود.
اگر قصد رسم کردن نمودار دایره‌ای را داشته باشید اما تعداد متغیرهای شما بیشتر از دو تا باشد می‌توانید از نمودار دوناتی استفاده کنید.
رسم نمودار ستونی در اکسل
در این نمودار هر ستون نمادی از یک آیتم است که ارتفاع آن، میزان آن را تعیین می‌کند. برای مقایسه چند آیتم مختلف در یک موضوع مشترک می‌توان از این نمودار استفاده کرد.
کاربرد نمودار ستونی در اکسل
برای رسم نمودار مقایسه ای در اکسل، بهترین انتخاب، نمودار ستونی است خصوصا اگر بیشتر از دو داده برای مقایسه داشته باشیم.. تفاوت ارتفاع ستون‌ها نشان می‌دهد داده‌های مختلف نسبت به هم در چه جایگاهی قرار گرفته‌اند.
آموزش رسم نمودار ستونی در اکسل
جدولی برای مقایسه تغییرات قیمت دلار طی ده سال (از سال 1390 تا سال 1400) رسم کرده‌ایم. همچنین تغییرات در دو نیم‌سال را مشخص نموده‌ایم.
برای مقایسه این قسمت‌ها طی سال‌های مختلف و همچنین میزان تغییرات آن‌ها در نیمه اول و دوم سال می‌توانیم از نمودار ستونی استفاده کنیم:
آموزش رسم نمودار میله‌ای در اکسل
اغلب نمودارهای ستونی را می‌توان به میله‌ای تبدیل کرد. این نمودارها تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند. نمودار میله‌ای تقریبا نسخه افقی نمودار ستونی است.
رسم نمودار نقطه‌ای در اکسل
یکی دیگر از نمودارهای پراستفاده و کاربردی اکسل، نمودار نقطه‌ای است.
کاربرد نمودار نقطه‌ای در اکسل
مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاربرد نمودار نقطه‌ای، نمایش هم‌بستگی است. این نمودار که در تحلیل، آمار و پژوهش کاربرد زیادی دارد، نشان می‌دهد جمعیت مورد بررسی در کدام داده‌ها تجمع کرده‌اند. احتمالا می‌توانید حدس بزنید که این نمودار برای تحلیل حجم داده‌های بالا به کار می‌رود.
مثال رسم نمودار نقطه‌ای در اکسل
با یک مثال می‌توانیم این موضوع را راحت‌تر توضیح بدهیم. فرض کنید می‌خواهیم در یک جمعیت سی نفره متشکل از پانزده خانم و پانزده آقا، ببینیم اکثریت افراد در چه محدوده قد و وزنی قرار گرفته‌اند. در این حالت داده‌ها را به یک نمودار نقطه‌ای منتقل می‌کنیم. تراکم تعداد نقطه‌ها در این نمودار نشان‌دهنده ویژگی اکثریت یک گروه است.
در نمودارهای نقطه‌ای، علاوه بر سنجش داده‌های یک نمونه، امکان مقایسه دو نمونه متفاوت در یک موضوع خاص نیز وجود دارد. مثلا پراکندگی قد و وزن خانم‌ها، همان‌طور که در نمودار می‌بینید، کمتر از اکثریت آقایان مورد مطالعه است.
رسم نمودار حبابی در اکسل
گاهی علاوه بر دو متغیر مورد سنجش، متغیر سومی هم وجود دارد. در چنین شرایطی، به‌جای نمودار نقطه‌ای می‌توانیم از نمودار حبابی استفاده کنیم. نمودار حبابی شکلی مشابه با نمودار نقطه‌ای دارد با این تفاوت که هر نقطه در آن به یک حباب تبدیل می‌شود و حجم این حباب نمایانگر اندازه متغیر سوم است.
کاربرد نمودار حبابی در اکسل
این نمونه نمودار در اکسل برای سنجش سه متغیر نسبت به یکدیگر و نمایش آن به کار می‌رود.
مثال رسم نمودار حبابی در اکسل
لیستی از بیست سریال برتر از نظر IMDB را آماده کرده‌ایم. حالا می‌خواهیم در یک نمودار حبابی، آن‌ها را با متغیرهای «سال شروع»، «رتبه IMDB» و «تعداد قسمت‌ها» نمایش بدهیم. سه ستون مورد نظر را انتخاب می‌کنیم. (بعد از انتخاب ستون اول، کلید CTRL را نگه می‌داریم و ستون دوم و سوم را اضافه می‌کنیم.)
حالا از منوی بالا و قسمت نمودارهای نقطه‌ای، نمودار حبابی مورد نظر را انتخاب کرده و ویرایش می‌کنیم.
در این نمودار محور افقی نشان‌دهنده سال شروع سریال، محور عمودی مربوط به رتبه IMDB و حجم هر کره، نمایشگر تعداد قسمت‌های هر سریال است.
پاسخ به چند پرسش متداول
1- چطور می‌توان نمودار خطی را راست‌چین یا چپ‌چین نمود؟
پاسخ: برای تغییر جهت نمودارها، باید تنظیمات نمودار در اکسل را تغییر بدهید. از منوی Chart Design، گزینه Add chart elements را انتخاب کنید و در قسمت Axes بر روی Primary Horizontal بزنید.
2- آیا می‌توان برای نمایش داده‌های مختلف از هر نموداری استفاده کرد؟
پاسخ: خیر! بعضی از نمودارهای برای داده‌های خاصی گزینه مناسبی نیستند و ممکن است باعث ابهام و کج‌فهمی شوند. علاوه بر این، امکان استفاده از هر نموداری برای داده‌های مختلف وجود ندارد. مثلا وقتی شما تنها با دو متغیر سر و کار دارید نمی‌توانید از نمودارهای سه‌متغیره (مثل نمودار حبابی) استفاده کنید. یا زمانی‌که تمام متغیرهای شما متنی هستند و عددی در کار نیست، امکان استفاده از نمودار وجود ندارد.
3- چطور می‌توان ستون عمودی و افقی را جابجا نمود؟
پاسخ: برای تغییر جایگاه متغیرها، به دستکاری تنظیمات نمودار در اکسل نیاز دارید. ابتدا روی چارت کلیک کنید. از نوار بالا، قسمت Chart deSign را انتخاب نموده و گزینه switch row/column را بزنید.
4- چطور می‌توان داده‌های جدیدی به نمودار اضافه کرد؟
پاسخ: اگر داده‌ها را از یک جدول بازخوانی کرده باشید (همان‌طور که در ابتدای این مقاله آموزش دادیم)، با افزودن هر ردیف یا ستونی به جدول، نمودار خودبخود به‌روزرسانی خواهد شد.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت نکات بیشتر از این نرم افزار کاربردی، حتما سری به آموزش پیشرفته اکسل ایران لرن بزنید و نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
