فهرست مطالب
در طراحی گرافیک، خلاقیت و دید هنری‌داشتن خیلی مهم است؛ اما همهٔ ماجرا نیست.
معیار و خط‌کش اصلی برای رتبه‌بندی طرح‌های عالی، خوب و ضعیف، میزان رعایت اصول طراحی گرافیک در آن‌ها است.
بله! طراحی گرافیک هم یک‌سری قاعده و قانون برای خودش دارد که باید قبل از استارت کار، آن‌ها را بشناسید و با رعایت آن اصول، طرح‌های متوسط و حتی ضعیف‌تان را به سطح عالی برسانید.
در این مقاله اصول بیسیک و چند تا از مهم‌ترین تکنیکهای ثانویه طراحی گرافیک را با هم یاد می‌گیریم.
اگر آماده‌اید بدون معطلی شروع کنیم!
انواع شاخه‌های طراحی گرافیک
جلد کتاب‌ها و مجلات، پوسترها، موشن گرافیک‌ها، لوگو، قالب‌های سایت، کارت ویزیت، بسنه‌بندی‌های محصول و خلاصه هر «تصویر»، «شکل» یا «عنصر بصری» که دور و برتان می‌بینید، ردپای طراحی گرافیک در آن‌ها دیده می‌شود.
اگر بخواهیم در یک تقسیم کلی، شاخه‌های مختلف طراحی گرافیک را مشخص کنیم، به این دسته‌بندی می‌رسیم:
طراحی هویت بصری
هویت بصری بخش مهمی از نام‌ونشان هر برند را به دوش می‌کشد. هویت بصری آن تصویری است که با شنیدن نام یک برند در ذهن ما شکل می‌گیرد.
مثلاً تا اسم دیجی‌کالا را می‌شنویم، رنگ قرمز، لوگو و لوگوتایپ خاصش را تصور می‌کنیم.
خلق این لوگوها، آیکون‌ها، لوگوتایپ‌ها و… همگی وظیفهٔ طراحی گرافیک هویت بصری است.
طراحی حرکت (موشن گرافیک)
طراحی حرکت یا موشن گرافیک بیشتر با خلق تصاویر متحرک سروکار دارد. مثل این نمونه:
این شاخه یکی از پردرآمدترین زیرمجموعه‌های طراحی گرافیک است. برای شناخت بیشتر این شاخه، حتماً مقالهٔ مفید «موشن‌گرافیک چیست» را بخوانید.
طراحی رابط کاربری
رابط کاربری یا UI تقریباً همان طراحی گرافیک سایت و اپلیکیشن است؛ به‌طوری که هرکدام از عناصر و المان‌ها در جای مناسبی قرار بگیرند و تجربهٔ راحت و مثبتی را هنگام استفاده از آن برای کاربر ایجاد کند.
طراحی بسته‌بندی
خلق و طراحی شکل بسته‌بندی محصولات مختلف (از جعبهٔ خرما گرفته تا بسته‌بندی محصولات آرایشی و بهداشتی و…) به این شاخه از گرافیک مربوط می‌شود.
طراحی تبلیغاتی
هر تصویری که جنبهٔ تبلیغاتی داشته باشد، از طراحی پست‌های تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی و بیلبوردها گرفته تا تراکت‌ها و بروشورهای تبلیغاتی، اینفوگرافیک‌ها و… توسط طراحان گرافیک تبلیغاتی ساخته می‌شود.
طراحی انتشار
طراحی انتشار هم به ایجاد تصاویر مرتبط با چاپ مربوط می‌شود؛ مثل طراحی مجله، کتاب، روزنامه و… .
یک‌سری اصول ثابت و اساسی در تمام این دسته‌ها، وجود دارد که در بخش بعدی به سراغ بررسی آن‌ها می‌رویم.
البته بد نیست قبل از شناخت اصول، برای آشنایی بیشتر با شغل طراح گرافیک، به نقشهٔ راه طراح گرافیک‌شدن نگاهی بیندازید.
اصول طراحی گرافیک؛ 10 اصل اولیه و مهم
ابتدا باید بدانید که اصول طراحی گرافیک به دو دسته تقسیم می‌شود:
- اصول اولیه: تکنیکهای پایه‌ای هستند که هر طراح تازه‌کار و کارکشته‌ای باید به آن‌ها مسلط باشد.
- اصول ثانویه: تکنیک‌هایی که بیشتر به ریزه‌کاری‌ها و جزئیات طراحی مربوط می‌شوند.
حالا بیایید اول اصول پایه را با هم بشناسیم:
1) تعادل
ایجاد تعادل بصری در تک‌تک اجزای یک طرح گرافیکی، ضروری است. تصویر بدون تعادل، به پیام تصویر شما خدشه وارد می‌کند و از تاثیرگذاری آن می‌کاهد.
نحوهٔ چیدمان عناصر سبک و سنگین در طراحی، باید طوری باشد که در طرح تعادل ایجاد کند.
در طراحی، همهٔ عناصر بصری، مثل رنگ، بافت، اشکال هندسی، اندازه، الگو و…، دارای وزن هستند. عناصری که زودتر و بیشتر از بقیه نظر مخاطب را به خود جلب می‌کنند، وزن بصری سنگین‌‌تری نسبت به بقیه عناصر دارند.
مثلاً خطوط ضخیم، رنگ‌های پر و تیره و اشکال پیچیده و بزرگ، وزن بصری بیشتری هم دارد.
ما دو نوع تعادل داریم:
✔️ متقارن (قرینه)
در این نوع تعادل، نحوهٔ چیدمان عناصر بصری، بر اساس وزن آن‌هاست؛ یعنی یک خط فرضی در وسط طرح تجسم می‌کنیم و این عناصر را طوری در طرح تقسیم می‌کنیم که وزن هر دو طرف مساوی باشد.
مثلاً اگر می‌خواهید در طرح‌تان چهارتا دایره مشکی بکشید، دو دایره را در یک سمت و دوتای دیگر را در سمت مخالفش قرار می‌دهید؛ کاملاً قرینه.
✔️ نامتقارن
در تعادل نامتقارن، تعادل را با تقسیم عناصر بصری متفاوت در طرح ایجاد می‌کنیم. مثلاً فرض کنید در یک سمت طرح یک دایرهٔ قرمز رسم کنیم و در سمت مخالفش دو مربع آبی.
با اینکه در دو طرف طرح تصاویر متفاوتی داریم، اما وزن بصری آن‌ها یکسان و در حالت تعادل است.
2) کنتراست
کنتراست و استفاده از آن در طراحی گرافیک یکی دیگر از مهم‌ترین اصول طراحی گرافیک است. کنتراست به‌معنای تضاد، کشمکش متقابل و تباین میان عناصر بصری است.
اصل کنتراست، ارتباط متضاد و در عین منطقی‌ای در بین اجزای یک طرح به وجود می‌آورد.
استفاده از کنتراست در یک تصویر گرافیکی، حالت و احساس گویا و قوی‌تری به تصویر می‌دهد و این‌طوری انتقال مفهوم و پیام مورد نظرتان، موثر و عمیق‌تر می‌شود.
در واقع این تفاوت‌ها باعث برجسته‌تر شدن عناصر مختلف تصویر می‌شود و توجه بیننده را بیشتر به سمت عناصر اصلی و کلیدی طرح معطوف می‌کند.
برای مثال، اگر نور را از یک تصویر حذف کنیم، تمام آن تصویر در تاریکی یکنواخت فرو می‌رود و دیگر نمی‌توانید، رنگ اشیا، برجستگی یا فرورفتگی آن‌ها و… را نشان دهید.
از طرفی هم کنتراست کافی، خواندن محتوای متنی یک طرح را خیلی راحت‌تر می‌کند. (این نکته در طراحی گرافیک تبلیغاتی خیلی مهم است)
تقابل تیره در برابر روشن، سردی در برابر گرمی، هندسی در برابر غیرهندسی، باریک در برابر پهن، معاصر در برابر قدیمی، بزرگ در برابر کوچک و سفید در برابر سیاه از رایج‌ترین انواع کنتراست است.
3) تاکید
اصل تاکید در طراحی گرافیک، برای برجسته و بولدکردن بخش‌هایی از طرح استفاده می‌شود که مهم‌ترین و اصلی‌ترین اطلاعات را منتقل می‌کنند.
علاوه بر بولدکردن، با تکنیک تاکید می‌توانید تاثیر برخی پیام‌ها و مفاهیم را در طراحی کاهش دهید.
مثلا تایپوگرافی کوچکی که در پایین صفحه قرار می‌گیرد، یا فونت ریزی که در بخش‌هایی از طرح استفاده می‌شود، به‌جز اینکه وزن بصری آنچنانی ندارد، سلب تاکید می‌کند و اهمیت آن بخش از پیام را کاهش می‌دهد.
ولی تیترها یا نوشته‌هایی با فونت‌های بزرگ و بولد در تصویر، روی مفهوم مورد نظرتان تاکید بیشتری می‌کند.
مثلاً در تصویر زیر، طراح با انتخاب یک فونت بزرگ برای نوشته وسط صفحه، اهمیت آن را گوشزد و بر اهمیت پیام تاکید کرده است؛ بیننده هم ناخودآگاه اولین چیزی که به آن توجه می‌کند همین نوشته است.
4) تناسب
تقریباً تمام طرح‌های گرافیکی براساس نوعی تناسب به وجود آمده‌اند. بنابراین یکی دیگر از ساده و مهم‌ترین اصول طراحی گرافیک، همین رعایت تناسب در طرح است.
تناسب، رابطهٔ بصری هماهنگ بین اجزای یک طرح را به تصویر می‌کشد. به زبان ساده‌تر تناسب به ما می‌گوید که در انتخاب اندازه‌ها، رنگ‌ها، خطوط، سایه‌ها و بقیهٔ اجزای طرح، باید یک هماهنگی دیده شود.
همان‌طور که گوش یک نوازنده خیلی سریع یک نت فالش را تشخیص می‌دهد، یک طراح گرافیک ماهر هم باید خیلی سریع عدم تناسبات در شکل، رنگ و باقی عناصر را تشخیص دهد و آن‌ها را اصلاح کند.
5) تکرار
تکرار رنگ‌ها، تکرار حروف، تکرار شکل‌ها یا سایر عناصر یک طرح؛ فرقی نمی‌کند! تکرار یکی از بهترین اصول طراحی گرافیک برای یکسان‌سازی طرح‌های شلوغ با عناصر مختلف و زیاد است.
برای مثال در تصویر زیر، طراح از تکرار اشکال و خطوط برای ایجاد یک نظم و هماهنگی بین اجزا استفاده کرده است:
اصل تکرار با گره‌زدن عناصر ثابت مثل لوگو و پالت رنگ برند به‌هم، می‌تواند طرح کلی را تقویت کند و باعث می‌شود که برند یا طرح فوراً برای بیننده قابل تشخیص و شناسایی باشد.
6) ریتم
حرکت و تکرار پی‌درپی عناصر بصری در تصویر، ریتم ایجاد می‌کند.
ریتم‌های بصری به چهار دسته تقسیم می‌شوند که هرکدام کارکرد متفاوتی در طراحی دارد:
- ریتم متناوب
- ریتم یکنواخت
- ریتم تکاملی
- ریتم موجی
از تکنیک ریتم می‌توانید برای ایجاد انواع احساسات در تصویر استفاده کنید.
برای مثال از ریتم‌های متناوب برای ایجاد حس هیجان و انتظار استفاده کنید؛ یا از ریتم‌های یکنواخت برای نشان‌دادن اطمینان و ثبات در تصویر کمک بگیرید.
7) فضای منفی / سفید
خیلی از طراحان تازه‌کار فکر می‌کنند هرچه طرح‌شان شلوغ‌تر و پروپیمان‌تر باشد، بهتر است؛ به خاطر همین هم پیکسل به پیکسل صفحه را با انواع المان‌های بصری خفه می‌کنند!
یکی از اصول طراحی گرافیک همین است که ارزش فضای سفید طرح یا تصویر را درک کنید و به بیننده مجال تنفس و فکرکردن بدهید.
فضای سفید – که به آن فضای منفی هم گفته می‌شود – قسمت‌هایی از یک طرح است که عملاً خالی است و هیچ متن و عکس و المان بصری‌ای در آن دیده نمی‌شود.
ایجاد این فضای خالی در طرح‌تان چند فایده دارد:
- بخش‌هایی از محتوای متنی یا طرح را برجسته می‌کند؛
- تشخیص عناصر بصری یک طرح را آسان‌تر می‌کند؛
- خوانایی و فهم متن بیشتر می‌شود.
8) حرکت و جنبش
حرکت، یکی دیگر از اصول طراحی گرافیک است که به نحوهٔ حرکت چشم بر روی یک تصویر اشاره دارد.
حرکت چشم آدم‌ها روی یک تصویر، معمولاً از مهم‌ترین و برجسته‌ترین عنصر آن آغاز می‌شود و همینطور زنجیره‌وار و به‌ترتیب اهمیت و برجستگی، تمام عناصر موجود را آنالیز می‌کند.
اصل حرکت و جنبش در گرافیک، غالباً با تأکید همراه است و نوع خاصی از ریتم را به وجود می‌آورد.
9) تنوع
بدون اصل تنوع، طرح شما خیلی سریع یکنواخت و خسته‌کننده می‌شود و دل بیننده را می‌زند.
حالا چطور در طرح تنوع ایجاد کنیم؟
از طریق رنگ، تایپوگرافی، تصاویر، اشکال و تقریباً هر عنصر بصری دیگری و البته کمی چاشنی خلاقیت می‌توانیددر طح خود تنوع ایجاد کنید.
البته به اصل تنوع صرفاً به چشم خلق یک طرح بدیع و نو نگاه نکنید؛ تنوع باید سایر عناصر یک طراحی را تقویت کند و در کنار آن‌ها برای ایجاد نتیجه‌ای جذاب‌تر و زیباتر – که تجربه کاربر را بهبود می‌بخشد – استفاده شود.
10) وحدت و پیوستگی
تا حالا برای شما اتفاق افتاده که وارد سایت یا اپلیکیشنی شوید و از شلوغ و درهم‌بودن آن کلافه شوید؟ یا بخواهید از دست متن‌های ناخوانا، فونت‌های زشت و بی‌سلیقگی‌ها در انتخاب رنگ سرتان را به دیوار بکوبید؟
تنها نیستید!
نه فقط در اپلیکیشن‌ها و سایت‌ها، اوضاع در بعضی از طرح‌های گرافیکی مثل بیلبوردها هم همینطور است. انگار که طراح گرافیک، هر تصویر و متن و المان بصری که دم دستش بوده را بدون توجه به تناسبات و نحوهٔ کارکرد آن‌ها با هم داخل یک صفحه ریخته است و تمام!
در چنین نمونه‌هایی به اصل وحدت و پیوستگی طرح توجه نشده است. آخرین اصل طراحی گرافیکی به چگونگی کارکرد عناصر یک طرح با هم اشاره دارد.
اصل وحدت و پیوستگی در طرح به ما می‌گوید که در یک طرح:
- عناصر بصری باید روابط روشنی با یکدیگر داشته باشند؛
- مفاهیم به شکل واضح و منسجم منتقل شوند.
طرح‌های گرافیکی که میان اجزای آن‌ها وحدت و ارتباط منسجمی دیده می‌شود، از کیفیت و اعتبار بالاتری برخوردارند.
این هم از پایه‌ای‌ترین اصول طراحی گرافیک! حالا برویم سروقت تکنیکهای درجه ۲.
اصول ثانویه طراحی گرافیک
شما در اول راه خیلی به دانستن همهٔ اصول ثانویه طراحی گرافیک نیاز ندارید؛ با این حال دانستن بهتر از ندانستن است!
1) رنگ
روانشناسی و تئوری رنگ، بر بعضی از اصولی پایه‌ای که قبل‌تر گفتیم، به‌شدت تاثیر می‌گذارد؛ پس به‌عنوان یک طراح گرافیک، دانش حداقلی درباره تئوری و روانشناسی رنگ‌ها همیشه مفید و لازم است.
رنگ مهم‌ترین بُعد روان‌شناختی طرح شماست، تاثیر زیادی بر تجربهٔ کاربر دارد و حال‌وهوای کلی تصویر گرافیکی شما را توصیف می‌کند.
مثلاً رنگ‌های روشن، نشان‌دهندهٔ شادی هستند، رنگ آبی احساس آرامش را القا می‌کند یا رنگ‌های طلایی و خنثی حس مرموز‌بودن را نشان می‌هد.
اهمیت رنگ در طراحی گرافیک، وقتی که پای طراحی گرافیک سایت در میان باشد، به‌مراتب بیشتر هم می‌شود؛ چون پالتی که برای طراحی انتخاب می‌کنید نمایندهٔ هویت بصری برند است.
2) تایپوگرافی
تایپوگرافی همان مدل چیدمان متن در تصویر است و شامل مواردی مثل فونت‌های استفاده‌شده در طرح، فاصله، اندازه و وزن آن‌ها و نحوهٔ ارتباط عناصر متنی مختلف با هم می‌شود.
3) کادربندی
کادربندی یا همان ترکیب‌بندی را شاید در عکاسی و فیلمبرداری بیشتر شنیده باشید؛ اما در طراحی گرافیک هم از اصول مهم است.
کادربندی به نحوهٔ قرارگیری موضوع اصلی یک تصویر یا طرح نسبت به سایر عناصر موجود در صفحه اشاره دارد.
حالا می‌توانید دست به کار شوید!
تقریباً مهم‌ترین اصول طراحی گرافیک را در این مقاله با هم شناختیم.
قطعاً تکنیکهای دیگری هم در طراحی گرافیک وجود دارد، اما ما سعی کردیم در این مقاله اولویت را به تکنیکهای بیسیک بدهیم و طراحان تازه‌کار را با انواع فوت‌وفن‌های طراحی گرافیک آشنا کنیم.
اگر سؤالی راجع‌به هرکدام از این ترفندها دارید، در قسمت نظرات با ما در ارتباط باشید؛ خیلی زود پاسخ‌تان را می‌دهیم!
