فهرست مطالب
از شغل و حرفهٔ ایدهآلتان چه انتظاری دارید؟ آیا امتیازاتی مثل آزادی عمل کامل، انعطافپذیری بالا و پتانسیل درآمدزایی نامحدود، به اندازهٔ کافی جذاب هستند؟ اینکه در آنِ واحد، خودتان هم کارفرما و هم پیمانکار خودتان باشید و به هیچ کسی جواب پس ندهید چطور است؟ یا اینکه مجبور نباشید هر روز در یک ساعت خاص، جایی حاضری بزنید و زمان زیادی را صرف رفت و آمد کنید چطور؟
خوشبختانه کار فریلنس یا فعالیت به عنوان یک فریلنسر، پتانسیل تمام این موارد را دارد. در عین حال هم با چالشهایی همراه است که با روحیات و گروه خونی هرکسی سازگاری ندارد. پس با این مطلب همراه باشید تا ببینیم مزایا و معایب زندگی یک فریلنسر چیست و برای تبدیل به یک فریلنسر موفق چه باید کرد.
منظور از فریلنسر چیست؟
فریلنسر یک نیروی کار آزاد است که بابت انجام یک کار یا پروژهٔ مشخص دستمزد میگیرد و فعالیتش به یک شرکت یا کارفرمای خاص محدود نمیشود. چنین فردی میتواند در حین همکاری با یک کارفرما یا مشتری خاص، در چندین پروژهٔ دیگر هم مشغول باشد یا به طور بلندمدت با همان شرکت بهخصوص همکاری کند. در مجموع، کارِ یک نیروی فریلنس یا فعالیت در قالب یک فریلنسر، انعطاف و آزادی عمل فوقالعادهای دارد. البته انعطاف با چاشنی مقادیر زیادی جستجوی کار و مذاکره و چانهزنی!
تفاوت نیروی دورکار با فریلنسر چیست؟
دقت شود که بین دورکاری و کار فریلنس، یک تفاوت ظریف هست. شما میتوانید در استخدام یک شرکت باشید و در عین حال کارتان را به صورت ریموت (Remote) یا دورکاری انجام بدهید. اما باز هم زیر چتر آن شرکت و جزوی از چارت سازمانی آن قرار دارید و ماهانه حقوق و بیمه و مزایای مشخصی دریافت میکنید. اما یک فریلنسر، در استخدام دائم هیچ شرکتی نیست، بیمه و مزایای خاصی ندارد و صرفاً دستمزدش را بهصورت پروژهای یا ساعتی دریافت میکند.
تنها نقطهٔ اتصال فریلنسر به کارفرما یا کارفرما به فریلنسر، توافقشان بر سر پروژهٔ مورد نظر است. بعد از اتمام کار و تسویهحساب، این توافق به سرانجام میرسد و ارتباطشان تا اطلاع ثانوی یا پروژهٔ بعدی قطع میشود. اکثر فریلنسرها، دورکارند و قیدی برای حضور فیزیکی در شرکت ندارند. اما مواردی هم هست که بسته به ماهیت کار، رفت و آمد به مکان شرکت ضروری است. مثلاً یک حسابرس یا مشاور مالی فریلنسر یا یک متخصص آیتی فریلنسر که لازم است برای انجام کار، حضور فیزیکی داشته باشند.
آیا کار فریلنس برای من مناسب است؟
بسیاری از افراد کار فریلنس را به خاطر آزادی عمل و انعطاف بالایی که دارد، به کار تماموقت یا کارمندی ترجیح میدهند. اما در واقعیت، عدهٔ معدودی با چالشهای فریلنسری کنار میآیند و این مدل کار کردن را ادامه میدهند. فریلنسری سخت است و درصد قابل توجهی از این افراد، برای محکمکاری یک شغل ثابت هم دارند. علت این انتخاب محافظهکارانه، بیشتر دلایل مادی دارد، اما فریلنسری که به درآمد بالا میرسد، دور استخدام تمام وقت را خط میکشد و برای خودش کار میکند. برای اینکه ببینید کار فریلنس مناسب شما هست یا نه، باید به سوالات زیر پاسخ بدهید.
انگیزهٔ شما برای فریلنسری چیست؟
آیا شرایط خانوادگی خاصی دارید و دنبال یک برنامهٔ کاری منعطفتر میگردید؟ شاید هم از سختی رفت و آمد و ماندن پشت ترافیک به ستوه آمدید؟ یا شاید هم دنبال راهاندازی کسب و کار شخصی یا رسیدن به پروژههای نیمهتمام خودتان هستید و قصد ندارید تا ابد برای دیگران کار کنید. دلایلتان هرچه که هست، بهتر است حسابی قانعکننده باشد. وگرنه بعید نیست که در میانهٔ راه پشیمان شوید. فراموش نکنیم که داشتن درآمد مناسب به عنوان فریلنسر، سختتر از یک کار باثبات و تمام وقت است. مگر اینکه در حوزهٔ خودتان حسابی کارکشته شوید و بتوانید با مشتریان سنگینوزن و سطحبالا کار کنید.
آیا اوضاع مالی شما تحمل فریلنسری را دارد؟
آرزوی هر نیروی متخصص اینست که بتواند به سطح بالایی از توانایی و اعتبار برسد و بیزنس خودش را تأسیس کند یا بهصورت فریلنس روی پروژههای دلخواهش مشغول شود و درآمد درخور توجهی داشته باشد. منتها رسیدن به این مرحله از تخصص و تجربه، به مدتها خاک خوردن و بازاریابی و جستجوی بیپایان مشتری و پروژه و جا افتادن در حوزهٔ کاری خودتان نیاز دارد.
یعنی ممکن است در طی چند ماه اول، درآمد شما ناچیز یا حتی نزدیک به صفر باشد! این همان دلیلیست که باعث میشود، بسیاری از افراد سمت کار فریلنس آفتابی نشوند. یا تا زمانی که در کارشان حسابی جا نیفتادهاند، در استخدام یک شرکت بمانند و بیگدار به آب نزنند! ما در مجموعهٔ ایران لرن، دورههای آموزشی و مسیر یادگیری را طوری تدوین کردهایم، که افراد علاوه بر آمادگی برای استخدام تماموقت، برای کار فریلنس هم آماده باشند و در سریعتر زمان ممکن و کمترین دردسر به درآمدزایی برسند.
آزادی عمل یک فریلنسر یا ثبات مالی یک کارمند؟
اگر شغل ثابت جذابی ندارید و به عنوان یک فریلنسر خودتان را خوشبختتر میبینید، چند لحظه دست نگه دارید! آیا با این قضیه که حساب بانکی شما و میزان درآمدتان، حساب و کتاب مشخصی نداشته باشد مشکلی ندارید؟ اگر مشکلی ندارید که چه بهتر. هرچه زودتر دست به کار شوید و مقدمات کار را فراهم کنید. اما حواسمان باشد که در کار فریلنس، خبری از ثبات مالی نیست. لااقل تا مدتهای طولانی!
آیا ظرفیت مواجهه با استرس را دارید؟
به دلیل نکتهای که در مورد قبل گفتیم، آن آرامش خاطری که در کارمندی و استخدام تمام وقت هست، در فریلنسری نیست. مگر حسابی در حرفهٔ خود جا بیفتید و مشتریهای درست و درمانی در آستین داشته باشید. تا آن زمان، باید این آمادگی را داشته باشید که وقت بسیار زیادی را به جستجوی پروژههای فریلنسری صرف کنید و ظرفیتش را داشته باشید که به دفعات به در بسته بخورید! اگر به بهای آزادی بیشتر و تمایل به سبک زندگی انعطافپذیرتر یک فریلنسر، تمام این چالشها را به جان میخرید، قطعاً فرد مناسبی برای کار فریلنس هستید.
آیا مهارتهای شما به درد کار فریلنس میخورد؟
در چه کاری استعداد دارید؟ از خیلی وقت پیش و بهطور طبیعی در چه چیزی خوب بودهاید؟ دوست دارید در چه حوزهای فعالیت کنید و به چه مهارتهایی مجهز شوید؟ آیا تحصیلات و تجربیات یا در کل مسیری که تا به امروز طی کردهاید، شما را برای کار فریلنس آماده کرده است؟ موارد زیر برخی از مهارتهای مرسوم برای فریلنسرها هستند:
- توسعه وب: توانایی طراحی و توسعه وبسایتها و اپلیکیشنهای وب یا کار با وردپرس
- برنامهنویسی: تسلط به زبانها و فریمورکهای برنامهنویسی مثل Python، Java، C++، Ruby، Swift.
- طراحی گرافیک: طراحی لوگو، رابط کاربری، تصویرسازی و تسلط به ابزارهایی مانند فتوشاپ و ایلاستریتر
- تولید محتوا: نویسندگی، ویراستاری، ترجمه به زبانهای مختلف، کپیرایتینگ، وبلاگنویسی و …
- بازاریابی دیجیتال: تخصص در دیجیتال مارکتینگ، تبلیغات آنلاین، بهینهسازی موتورهای جستجو
- مشاوره تخصصی: مشاوره به کسبوکارها، برندها و سازمانها در حوزههای مختلف
- خدمات صوتی: آهنگسازی، صداگذاری یا گویندگی برای تبلیغات، پادکستها، ویدیوهای آموزشی یا کتابهای صوتی
- طراحی سهبعدی: طراحی فضاهای مسکونی و تجاری، طراحی متریال برای پروژههای بازیسازی یا آموزشی
- تدوین و ساخت ویدیو: توانایی تدوین و مونتاژ ویدیوها با نرمافزارهای تخصصی مثل پریمیر یا داوینچی
- مدیریت شبکههای اجتماعی: ادمینی و مدیریت شبکههای اجتماعی برای کسب و کارها و برندها
مزایای کار به عنوان فریلنسر چیست؟
تا اینجای کار به صورت مختصر به امتیازات و دشواریهای فریلنسری اشاره کردیم. اما اجازه بدهید کمی وارد جزئيات بشویم و به اتفاق، مهمترین مزایا و معایب فریلنسری را مرور کنیم.
خودتان رئیس خودتان هستید!
سوتفاهم نشود! سر و کله زدن با مشتری و کارفرما، بخش جدایی ناپذیری از کار فریلنسری است. حتی بهمراتب بیشتر از کارمندی! اما تفاوت اینجاست که این شمایید که قوانین بازی را میچینید. شما ساعات کاری خودتان را انتخاب میکنید. رقم دستمزد دلخواه را شما دیکته میکنید و خلاصه برای مذاکره با طرف مقابل، به چهارچوبهای طرف مقابل محدود نیستید!
صرفهجویی قابل توجه در وقت و هزینه و انرژی!
فریلنسرها غیر از یکسری موارد خاص و نادر، الزامی به حضور در محل شرکت ندارند و عملاً از هر جایی که میخواهند کار میکنند. از محیط دنج و ساکت اتاقشان یا در گوشهٔ کافیشاپ مورد علاقه و فضایی آمیخته با عطر خوش قهوه و همهمهٔ گنگ مشتریان! عدم نیاز به رفت و آمد، هم از لحاظ مالی و زمانی به نفع شماست و هم اینکه انتخاب محیط کار دلخواه، حس آزادی خوشایندی به شما میدهد که نصیب هیچ کارمندی نمیشود!
تعادل بهتر بین زندگی شخصی و حرفهای
آزادی عمل یک فریلنسر و عدم محدودیت به روتین ۹ صبح تا ۶ عصر، باعث میشود که کنترل و تسلط بیشتری روی وقتتان داشته باشید و کارها و پروژههای شخصی خودتان را راحتتر در زندگی روزمره بگنجانید. میتوانید روی یک مهارت جدید وقت بگذارید، در دورههای آموزشی آنلاین شرکت کنید، یا وقت بیشتری را به خانواده و دوستان اختصاص بدهید. آنهم بدون دغدغهٔ دریافت مرخصی یا هماهنگی با سوپروایزر یا رئیس یا مسئول فلان و بهمان!
معایب کار به عنوان یک فریلنسر چیست؟
یادمان باشد که آزادی عمل بیشتر یک فریلنسر، به هیچ عنوان به معنای سبکتر بودن حجم کارش نیست. در واقع، فریلنسرها در قیاس با کارمندان تماموقت، زمان بهمراتب بیشتری را به کار اختصاص میدهند. حتی ممکن است برای کار بیشتر، پول کمتری دریافت کنند! منتها چون زمانهای پِرت کمتری دارند و روتین کار دست خودشان است، شاید به اشتباه فکر کنیم که کارشان از بقیه سبکتر است!
کار زیاد حتی در روزهای تعطیل!
یک نیروی کار فولتایم، معمولاً بعد از یک روز کاری ۸ ساعته، پروندهٔ کار را میبندد و به زندگی شخصیاش برمیگردد. اما یک فریلنسر ممکن است در تمام ساعات روز درگیر کار باشد. یا حتی نزدیک به مهلت انجام پروژه یا دِدلاین، تا نصفشب از پای کارش جم نخورد! یک فریلنسر تازهکار ممکن است هشت ساعت یا بیشتر در طی روز کار کند و ۲ تا ۴ ساعت هم در جستجوی پروژههای جدید و مذاکره و بازاریابی بگذراند! یادتان باشد که کسی بابت ساعت حضور در محیط شرکت به شما حقوق نمیدهد!
اتفاقات غیرقابل پیشبینی و عدم ثبات مالی!
عدهٔ زیادی از فریلنسرها بهخاطر این قضیه، دوباره به دامان کار تمام وقت پناه میبرند. چون بیحساب و کتاب بودن درآمد، معضل کمی نیست و هرکسی تحملش را ندارد. در کارمندی و کار تماموقت، جدا از امتیاز بیمه و مزایا، میتوان روی رقم ثابت انتهای ماه حساب کرد. اما در کار فریلنسی، هیچ زمین محکمی نیست که با خیال راحت رویش بایستید! باید انقدر حجم کار را بالا برده و آدم پربازدهی باشید، که اگر یک سری از پروژهها ناغافل منتفی شدند، یا با برخی از مشتریها به توافق نرسیدید، باز هم کار در دست و بالتان باشد و دخل و خرجتان مختل نشود!
نیاز به نظم و برنامهریزی شدیدتر است!
آیا فرد خودمختاری هستید و برای تشخیص قدم بعدی به دستور یا راهنمایی کسی نیاز ندارید؟ میانهٔ شما با سازماندهی و مدیریت زمان و وقتشناسی چطور است؟ اگر آدم مستقل و خودکاری باشید، کار فریلنسری کاملاً برازندهٔ شماست. اما در غیر اینصورت، به کار صبح تا غروبتان بچسبید و فعلاً دور فریلنسر شدن را خط بکشید! چون برای درآمد خوب و تبدیل شدن به یک فریلنسر موفق، باید تا جای ممکن منظم، پربازده و خوشقول باشید. شما یک بیزنس تکنفرهاید که مسئولیت و بار همهچیز بر دوش خودتان است!
نکات مهم برای یک فریلنسر موفق!
بعضیها کار در یک محیط شلوغ و بین همکارانشان را به کار از راه دور و در خلوت خودشان ترجیح میدهند. عدهای بهراحتی حواسشان پرت میشود و در جایی غیر از محیط کار، تمرکز لازم را ندارند. عدهای هم دوست دارند، بین زندگی حرفهای و شخصی آنها یک تفکیک کاملاً مشخص باشد و وقتی دم غروب به خانه برمیگردند، ذهنشان را بهطور کامل از فضای کار خارج کنند. با تمام این حرفها، اگر خواستید سبک زندگی یک فریلنسر را تجربه کنید، لااقل اصولی و با حساب و کتاب پیش بروید.
۱- مهارتها و خدماتتان را لیست کنید!
باید دقیقاً بدانید که مشتریان بهدنبال چه چیزی هستند، کجای کارشان گیر است و گرهٔ کدام بخش از ماجرا، به دست شما باز میشود. با این دید، مهارتها و تجربیاتتان را در قالب یک یا چند سرویس یا محصول مشخص ارائه کنید و به مرور، دایرهٔ این مهارتها و خدمات را افزایش دهید. یا روی یک مهارت مشخص، آنقدر مسلط شوید که بتوانید چند سر و گردن بالاتر از سایر فریلنسرها باشید.
۲- مشتریان بالقوه را شناسایی کنید!
کار در چه حوزه و صنعتی را ترجیح میدهید؟ همکاری با چه نوع مشتریانی را دوست دارید؟ مثلاً به عنوان یک طراح گرافیک، دوست دارید روی طراحی قالبها و پستها در شبکههای اجتماعی تمرکز کنید یا روی طراحی لوگو و بستهبندی و یا پروژههای تصویرسازی؟ اگر نویسندهاید، مطالب فنی و تکنولوژیکی مینویسید یا برای نشریات و مجلات سبک زندگی قلم میزنید؟ بهعنوان برنامهنویس، طراحی سایت را ترجیح میدهید یا توسعهٔ نرمافزارهای دسکتاپ و اپلیکیشنهای موبایل؟ حوزهٔ مورد علاقه و مخاطبین و مشتریان اصلی را شناسایی و اولویتبندی کنید و یک به یک بهسراغشان بروید.
۳- برای قیمت ساختار و استراتژی داشته باشید!
تا اینجای کار تکلیف پکیج خدمات و بازار هدفتان را مشخص کردهاید. حالا وقت چرتکهاندازی و تعیین قیمت کار است. توصیه میکنیم در ابتدای کار، روی قیمت زیادی سختگیر نباشید و تمرکزتان بر گرفتن پروژههای بیشتر باشد. اما بهتدریج و با افزایش تجربه و اعتماد بهنفس، روی ساختار قیمت مانور بدهید. ببینید سایر فریلنسرها با چه نرخ و کیفیتی کار میکنند و از این طریق، فرمول خودتان را در بیاورید. برای قیمتگذاری میتوانید عوامل زیر را در نظر بگیرید:
- میزان سابقه و تجربه
- حوزه و صنعت فعالیت
- مدت زمان لازم برای پروژه
- میزان پیچیدگی پروژه
- فوریت و مهلت تحویل
۴- بهترین کارهایتان را در معرض دید بگذارید!
داشتن نمونهکارهای جذاب و حرفهای، امتیاز بزرگی در موفقیت یک فریلنسر است. نمونهکارها کیفیت و سبک و سیاق و دایرهٔ مهارتهایتان را بهتصویر میکشند و شایستگی شما را برای کارفرما پررنگتر میکنند. پس از تمام پروژههایی که تا به حال انجام دادید، بهترینشان را دستچین کنید و در وبسایتها و پلتفرمهای کاریابی یا سایتهای فریلنسی* به نمایش بگذارید.
۵- محیط کار ایدهآلتان را بسازید!
اکثر قریب به اتفاق فریلنسرها بهصورت پیشفرض دورکارند و محل کار و زندگیشان یکی است. اما کار در محیط خانه به این راحتیها هم نیست و برای حواسپرتی و بازیگوشی، بهانههای بیشماری هست. پس ایجاد یک محیط کاری و حرفهای، اهمیت زیادی دارد. جایی که بهجای برهم زدن تمرکز، بازدهیتان را بالاتر ببرد و حس و حال فعالیت جدی و حرفهای را در شما تقویت کند. فضاهای کار اشتراکی، کافیشاپهای دنج یا کتابخانهها هم انتخابهای بدی نیستند. در نهایت هرکدام از ما با دیگری متفاوتیم و در یک محیط و شرایط خاص، تمرکز و بازدهی بیشتری خواهیم داشت.
۶- ارتباط خوب با مشتریان را فراموش نکنید!
در کار فریلنس، اهمیت روابط بیشتر از آن چیزیست که تصور میشود. باید بتوانیم با بدقلقترین مشتریان هم کنار آمده و رضایشان را جلب کنیم. یک فریلنسر موفق، پروژهها را به دید یک همکاری موقت و یکباره نمیبیند و بهدنبال روابط بلندمدت و پردوام است. و شک نکنید که درصد زیادی از کارها و درآمدهای شما، از دل همین روابط خوب و بازخوردهای مثبت و توصیههای دیگران جفت و جور میشوند. این چهار عادت را جدی بگیرید و سوگلی مشتریانتان باشید:
- انجام کار با نهایت کیفیت
- ارتباط موثر و سازنده با کارفرما
- توجه همیشگی به اهمیت اعتمادسازی
- فراتر رفتن از انتظارات کارفرما (حتی بهاندازهٔ یک قدم!)
۷- دائما درحال یادگیری و ارتقای مهارتها باشید!
اصلیترین سرمایهٔ فریلنسرها – غیر از کانکشنها و ارتباطات – تخصص و مهارتشان است. دنیا با شتاب خیرهکنندهای حرکت میکند، نرمافزارها و ابزارها تغییر میکنند، سلایق جامعه عوض میشود، سر و کلهٔ فناوریهای جدید پیدا میشود و همه چیز در حال دگرگونی است و شما به عنوان فریلنسر، باید در خط مقدم این تحولات باشید. پس در حوزهٔ کاری خودتان، از آخرین جریانات و اتفاقات مطلع باشید و با مطالعه دائم، گذراندن دورههای آنلاین، آموزش مهارتهای جدید و تقویت مهارتهای فعلی، به لیگ برترین و پردرآمدترین فریلنسرهای بازار بپیوندید.
مسیر تبدیل به یک فریلنسر حرفهای را آغاز کنید
عصر دیجیتال و دنیای یکپارچهٔ امروز، بیش از هر زمان، با سبک زندگی فریلنسری سازگار است. موفقیت در کار فریلنس، با تمام دشواریها و چالشها، پاداشها و امتیازات خوبی دارد. از انتخابهای متنوعتر تا احساس آزادی عمل، تا امکان کار با مشتریان و شرکتهای خارجی و رسیدن به درآمدهایی که از میانگین بازار کار کشور بهمراتب بیشترند. تلاش ما در ایرانلرن این است که دانشجویان را به پرکاربردترین و پرطرفدارترین مهارتهای روز مجهز کنیم تا هم برای کار و استخدام* تمام وقت و هم فعالیت بهصورت فریلنسری آماده باشند.